(SGTT) - Nám da là hiện tượng xuất hiện các đốm nâu hoặc nâu sẫm trên da, thường tập trung ở gò má, mũi và các vùng khác trên mặt, khiến da trở nên tối màu hơn so với màu da tự nhiên. Tuy không phải là bệnh lý nghiêm trọng nhưng sự xuất hiện dai dẳng của các vết thâm này có thể khiến khuôn mặt trông xỉn màu và già nua hơn, ảnh hưởng đáng kể đến thẩm mỹ.
- Axit kojic: Lợi ích chăm sóc da từ nấm, bạn đã nghe qua chưa?
- Toner có thực sự cần thiết trong quy trình chăm sóc da?
Nguyên nhân gây nám da
Tia cực tím (UV)
Tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời là nguyên nhân chính gây nám da. UV kích thích tế bào melanocytes sản xuất melanin, một sắc tố đen giúp bảo vệ da bằng cách hấp thụ bức xạ UV. Tuy nhiên, khi tiếp xúc nhiều với UV, sản lượng melanin tăng lên quá mức, dẫn đến sự hình thành các đốm nâu hoặc tàn nhang trên da.
Nội tiết tố (Hormones)
Sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là estrogen và progesterone, có thể làm tăng sản xuất melanin. Điều này giải thích tại sao phụ nữ mang thai thường xuất hiện các đốm nám, do sự gia tăng hormone trong thai kỳ. Tương tự, việc sử dụng thuốc tránh thai hoặc các liệu pháp hormone khác cũng có thể dẫn đến tăng sản xuất melanin và gây nám da.
Kích ứng da
Melanin cũng bảo vệ da khỏi các tác nhân kích ứng bên ngoài. Các vùng da chịu ma sát nhiều như đầu gối và khuỷu tay có xu hướng sản xuất nhiều melanin hơn, dẫn đến tình trạng tăng sắc tố cục bộ. Việc da bị kích ứng liên tục kích thích các tế bào melanocytes, làm tăng sản xuất melanin và gây nám da.
Chất thải và oxy hoạt tính (Reactive Oxygen Species - ROS)
Chất thải cơ thể và các gốc tự do (ROS) có thể tác động gián tiếp đến sự hình thành melanin. ROS là các phân tử không ổn định sinh ra trong quá trình trao đổi chất và khi da tiếp xúc với UV. Chúng có thể gây tổn thương tế bào và kích thích sản xuất melanin. Khi lượng ROS và chất thải trong cơ thể tăng lên, sự sản xuất melanin cũng tăng, làm gia tăng tình trạng nám da ngay cả với mức độ kích thích bình thường.
Những vùng da dễ bị nám
Mặt
Khuôn mặt là khu vực tiếp xúc nhiều nhất với các yếu tố môi trường, đặc biệt là tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời. Sự tiếp xúc liên tục với UV kích thích sản xuất melanin, dẫn đến tăng nguy cơ nám da và các hiện tượng thay đổi sắc tố khác.
Khuỷu tay và đầu gối
Khuỷu tay và đầu gối là các khớp thường xuyên co gập, cọ xát và chịu nhiều kích thích cơ học. Sự ma sát liên tục và áp lực từ các hoạt động hàng ngày kích thích các tế bào melanocytes sản xuất nhiều melanin hơn, làm cho da ở những vùng này trở nên sẫm màu hơn so với các vùng khác.
Nách
Nách là vùng da có nhiều nếp gấp và thường xuyên chịu tác động từ việc tẩy lông và cọ xát. Các kích thích này có thể làm tổn thương da và kích thích sản xuất melanin quá mức. Việc tẩy lông không đúng cách hoặc quá thường xuyên làm tăng nguy cơ đổi màu da ở vùng nách.
Hông
Những người làm việc văn phòng hoặc phải ngồi lâu có thể gặp tình trạng ma sát và áp lực liên tục ở vùng hông. Sự kích thích cơ học này gây ra sự tích tụ melanin và làm tăng nguy cơ đổi màu da tại khu vực này.
Các vùng da thường xuyên tiếp xúc với tia UV, bị cọ xát hoặc kích thích cơ học có nguy cơ cao bị nám và thay đổi sắc tố. Việc bảo vệ da khỏi tia UV và giảm thiểu các tác động cơ học có thể giúp ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng nám da.
Cách ngăn ngừa nhiễm sắc tố da
- Tránh tia cực tím (UV)
Tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời là nguyên nhân chính gây tăng sản xuất melanin. Để bảo vệ da, hãy sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF cao và quần áo bảo hộ như mũ và áo dài tay để giảm thiểu tiếp xúc với tia UV.
- Giảm sử dụng thuốc tránh thai
Hormone nữ, đặc biệt là khi dùng thuốc tránh thai, có thể làm tăng sản xuất melanin. Hạn chế sử dụng thuốc tránh thai khi không cần thiết giúp giảm nguy cơ tăng sắc tố da.
- Giảm kích ứng da
Các vùng da dễ bị kích ứng (như khuỷu tay, đầu gối, mông và nách) thường bị sẫm màu hơn. Giảm ma sát và kích ứng tại các khu vực này là quan trọng. Ví dụ, tránh chống cằm bằng khuỷu tay, không quỳ gối quá thường xuyên, và hạn chế tẩy lông nách quá thường xuyên hoặc quá mạnh.
- Tẩy tế bào chết theo chu kỳ
Melanin di chuyển đến lớp sừng của da. Tẩy tế bào chết định kỳ bằng các sản phẩm chứa axit lactic, axit salicylic giúp loại bỏ lớp sừng một cách nhẹ nhàng, ngăn ngừa việc da trở nên sẫm màu hơn.
- Tập thể dục đều đặn và hấp thụ chất chống oxy hóa
Tập thể dục giúp cải thiện tuần hoàn máu và loại bỏ chất thải trong cơ thể, giảm sự hình thành melanin. Bổ sung các chất chống oxy hóa như vitamin C giúp ức chế hoạt động của các gốc tự do, giảm nguy cơ tăng sắc tố da.
Phương pháp điều trị nám da
Để điều trị nám da, cần hiểu rõ các biện pháp phòng ngừa và lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp. Dưới đây là một số phương pháp điều trị nám da phổ biến và khoa học.
- Điều trị bằng laser
Laser là phương pháp điều trị phổ biến, sử dụng năng lượng ánh sáng để phá vỡ các tế bào sắc tố, giúp làm mờ các vết nám và tàn nhang.
- Phương pháp vi kim (Microneedling)
Microneedling sử dụng kim siêu nhỏ để kích thích tái tạo da và làm mờ các vùng da bị tăng sắc tố. Quá trình này tương tự như điều trị bằng laser nhưng ít xâm lấn hơn.
- Peeling (lột da)
Peeling sử dụng các dung dịch hóa học để loại bỏ lớp da ngoài cùng, giúp giảm sắc tố da và cải thiện tông màu da tổng thể.
- Sử dụng mỹ phẩm chức năng và kem làm trắng da
Các sản phẩm chứa các thành phần làm sáng da như hydroquinone, axit kojic, và vitamin C có thể giúp làm giảm sắc tố. Tuy nhiên, các tình trạng tăng sắc tố như tàn nhang và sẹo mụn có thể không hoàn toàn loại bỏ bằng mỹ phẩm.
Để ngăn ngừa và điều trị nám da hiệu quả, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa như bảo vệ da khỏi tia UV, giảm kích ứng da, và duy trì lối sống lành mạnh. Nếu đã bị nám da, hãy tìm kiếm các phương pháp điều trị thích hợp và tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu để có kế hoạch điều trị phù hợp. Việc chăm sóc và bảo vệ da đúng cách sẽ giúp bạn duy trì làn da khỏe mạnh và sáng đẹp.
Theo Bebarbie, Naver, Health Chosun
