Theo một bài viết đăng hôm thứ Năm tuần này trên website CNN, cùng với luyện tập thể dục thường xuyên và tránh xa thuốc lá, một chế độ ăn uống lành mạnh là chìa khóa có thể giúp tránh khỏi bệnh tim mạch. Không những thế, ăn uống lành mạnh hơn còn giúp chúng ta có thể kéo dài tuổi thọ thêm 13 năm.
- Chạy vì trái tim 2023: Kêu gọi trên 5 tỉ đồng, 193 bệnh nhi được phẫu thuật tim miễn phí
- Dân dã nồi lẩu cù lao cho bữa trưa thứ Bảy
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã chỉ ra rằng bệnh tim là sát thủ số một với cả đàn ông và phụ nữ trên toàn thế giới. Các nghiên cứu mới nhất cho thấy khoảng một phần ba ca tử vong vì bệnh trên trái đất này có liên quan đến bệnh tim và đột quỵ.
Chế độ dinh dưỡng có lợi cho tim mạch
Cũng theo WHO, có nhiều cách hạ thấp nguy cơ tử vong vì bệnh tim. Ngoài việc luyện tập sức khỏe thường xuyên và nói không với thuốc lá, chế độ ăn uống lành mạnh hàng ngày cũng rất hữu ích tuy ít được bác sĩ chú trọng hơn là chuyện kê đơn thuốc.
Năm 2021, Hội Tim mạch Mỹ (American Heart Association – AHA), một tổ chức phi lợi nhuận tài trợ các nghiên cứu tim mạch của hội viên và giáo dục cộng đồng về bệnh tim mạch, đã đưa ra hướng dẫn chế độ ăn uống có lợi cho tim mạch.
Theo CNN, trong một thông báo khoa học gần đây, các chuyên gia dinh dưỡng hàng đầu sắp hạng 10 chế độ dinh dưỡng đáp ứng các yêu cầu nói trên của AHA.
Đứng đầu trong danh sách này là DASH (viết tắt của Dietary Approaches to Stop Hypertension, tạm dịch “các phương pháp chấm dứt cao huyết áp”). Cao huyết áp là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh tim mạch. Chế độ DASH dựa trên nguyên tắc “ăn nhiều rau cải, trái cây và thực phẩm từ sữa ít chất béo; hạn chế chất béo bảo hòa từ mỡ động vật; và giới hạn lượng muối nạp vào cơ thể mỗi ngày ở mức 2.300 mi li gram (tức là khoảng một muỗng cà phê muối thường dùng)”.
Bữa ăn mỗi ngày theo chế độ DASH bao gồm từ bốn đến sáu suất (serving) rau cải và từ bốn đến sáu suất trái cây; ba suất thức ăn ngũ cốc nguyên hạt (whole grain – như lúa mạch đen, bắp, yến mạch, gạo lứt…); từ hai đến bốn suất sản phẩm sữa không chất béo; và vài suất mỗi loại thịt nạt, các loại hạt hay các loại đậu. DASH tuân thủ hoàn toàn (100%) các yêu cầu của AHA.
Kế đến là chế độ pescatarian (trong tiếng Ý, pasca nghĩa là “cá”). Chế độ này cho phép dùng sản phẩm sữa, trứng, cá và các loại hải sản khác; trong khi loại trừ thịt gia súc và gia cầm. Pescatarian tuân thủ 92% các yêu cầu của AHA.
Trong khi đó, chế độ dinh dưỡng thường được cho là tốt nhất thế giới, chế độ Địa Trung Hải, tuân thủ khoảng 89% các yêu cầu của AHA, với đại diện tiêu biểu là dầu ô liu, các loại hạt, cá và hải sản. Chế độ này loại trừ thịt đỏ, thực phẩm nhiều đường và chất béo.
Một điểm cần lưu ý là, theo bài báo CNN, chế độ Đia Trung Hải cho phép dùng một ly nhỏ rượu vang mỗi ngày và không chú ý đến lượng muối; trong khi khuyến cáo của AHA lại cho rằng không nên sử dụng thực phẩm chứa cồn.
Các nghiên cứu cho rằng chế độ Địa Trung Hải giúp giảm nguy cơ tiểu đường, cholesterol cao, suy giảm trí nhớ, trầm cảm và ung thư vú. Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng này còn ngăn giảm cân, giúp xương vững chắc hơn, tim tốt hơn, và cuối cùng sống thọ hơn.
Tiếp theo sau là chế độ lacto-ovo-vegetarian (còn gọi là chế độ ăn chay dùng sữa và trứng) cho phép dùng sữa, trứng và thực vật nhưng không dùng thịt gia súc và gia cầm. Chế độ này tuần thủ 86% các yêu cầu của AHA.
Tuy nhiên, bài báo CNN cũng lưu ý rằng thông báo khoa học nói trên của AHA chủ yếu nhắm đến các bác sĩ bởi vì cho đến nay, dinh dưỡng lại không phải là mối ưu tiên tại các trường y khoa.
Đây cũng không phải là lời nói đùa. Bài báo dẫn lời một một chuyên gia về phòng ngừa bệnh tim mạch tại một bệnh viện ở thành phố Denver, bang Colorado (Mỹ), cho biết một nghiên cứu cách đây sáu năm cho thấy có đến 90% các bác sĩ tham gia gần như không biết gì về (các chế độ) dinh dưỡng cho bệnh nhân.
Chuyên gia này cho rằng bệnh nhân cần bác sĩ của mình thảo luận các vấn đề dinh dưỡng trong các buổi thăm khám định kỳ.
Với danh sách của AHA, các thầy thuốc có nhiều thông tin hơn để thảo luận về thực phẩm cần thiết với bệnh nhân, chẳng hạn như nên dùng nhiều món gì, hoặc hạn chế hay loại trừ hoàn toàn món khác.
Chế độ dinh dưỡng tốt có thể giúp kéo dài tuổi thọ
Năm ngoái, website CNN đăng một bài viết dẫn kết quả nghiên cứu mới nhất cho biết lựa chọn thức ăn tốt hơn có thể giúp kéo dài tuổi thọ thêm 13 năm, đặc biệt là khi người ta còn trẻ.
Nghiên cứu này dựa trên mô hình giả định điều gì sẽ xảy ra cho tuổi thọ của cả nam lẫn nữ nếu họ thay thế “bữa ăn phương Tây điển hình” (chủ yếu gồm thịt đỏ và thức ăn chế biến) bằng “bữa ăn tối ưu” (dùng ít thịt đỏ, thức ăn chế biến, trong khi dùng nhiều hơn trái cây, rau cải, đậu, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt).
Theo nghiên cứu này, nếu một phụ nữ theo chế độ “bữa ăn tối ưu” lúc 20 tuổi, người này có thể tăng tuổi thọ của mình thêm 10 năm; trong khi nam giới có thể kéo dài tuổi thọ thêm 13 năm.
Bắt đầu chế độ dinh dưỡng này trễ hơn cũng giúp kéo dài tuổi thọ. Nếu bắt đầu lúc 60 tuổi, phụ nữ sẽ sống thêm tám năm trong khi nam giới sống lâu thêm chín năm.
Trong khi đó, chế độ dinh dưỡng dựa trên thức ăn thực vật cũng có lợi cho người cao tuổi. Ví dụ, các vị cao niên trên 80 tuổi theo chế độ này có thể sống thêm trung bình ba năm rưỡi.
Vậy muốn sống lâu hơn, hãy ăn nhiều đậu hơn (như đậu xanh, đỏ, Hà Lan, đậu lăng…); ngũ cốc nguyên hạt; và các loại hạt (như hạt óc chó, hạt hạnh nhân, hạt hồ đào, hạt pistachio…).
Tất cả các thực phẩm trên không chỉ chứa nhiều đạm mà còn cung cấp chất béo có lợi, vitamin, chất khoáng và các chất chống ô xy hóa nguồn gốc thực vật được cho là giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.
Ăn nhiều đậu và hạt hơn? Nghe tưởng đơn giản, nhưng theo CNN, rất nhiều người Mỹ không thể làm được điều này. Nghiên cứu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết chỉ có 12% người Mỹ trưởng thành dùng từ một cốc (cup) rưỡi đến hai cốc trái cây mỗi ngày. Đây là lượng khuyên dùng. Chỉ có 10% người Mỹ dùng từ hai đến ba cốc rau cải mỗi ngày theo lời khuyên.
Thêm nữa, người Mỹ được khuyên nên ăn phân nửa lượng ngũ cốc mỗi ngày từ ngũ cốc nguyên hạt. Tuy nhiên, 95% dân xứ cờ hoa ăn không đủ số lượng này.
Tiếc là không có các con số này cho người Việt. Nhưng xác suất cao là cũng không khá hơn bao nhiêu!
Vỹ Du
Theo CNN, Kinh tế Sài Gòn Online
