Bệnh Thiên đầu thống (glocom) là bệnh lý gây mù lòa với tỷ lệ đứng thứ hai ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp giảm tỷ lệ mù lòa, bảo vệ được chức năng thị giác.
Bệnh bắt đầu bằng triệu chứng nhức đầu hay nhức mắt đột ngột; mắt đỏ, nhìn lóa, ấn vào nhãn cầu thấy cứng như hòn bi, con ngươi bên mắt đau giãn to hơn bên mắt thường; người bệnh có thể nôn.
Triệu chứng khó nhận biết
Bệnh nhân Phạm Kiều Trang, 29 tuổi, ngụ tại quận Tân Bình TPHCM bị cận thị nhiều năm nay cho biết, cách đây hai năm bác sĩ chẩn đoán chị bị glocom. Sau khi điều trị bằng phẫu thuật và uống thuốc, bệnh glocom của chị đã ổn định. Tuy nhiên, do chủ quan chị đã không đi khám và dùng thuốc thường xuyên nên cách đây một tháng chị lại tiếp tục phải nhập viện. Các bác sĩ cho biết thị lực hai mắt của chị rất kém và gần như là không thể nhìn thấy gì được nữa.
TS.BS. Phạm Thị Thủy Tiên, Khoa Glaucoma, Bệnh viện Mắt TPHCM, cho biết ai trong mỗi chúng ta cũng có lúc nhức mắt, nặng mắt, mờ mắt… thoáng qua. Tuy nhiên, những triệu chứng này có thể là những triệu chứng sớm của căn bệnh glocom, còn được biết đến với tên gọi dân gian là bệnh Thiên đầu thống, bệnh cườm mắt.
Bệnh Thiên đầu thống là một nhóm bệnh lý gây tổn hại thần kinh thị giác qua cơ chế làm tăng áp lực (nhãn áp) trong mắt. Nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời, thần kinh thị giác sẽ bị tổn thương ngày càng trầm trọng và cuối cùng dẫn đến tình trạng mất thị lực không thể hồi phục.
Thiên đầu thống có hai loại. Thiên đầu thống cấp thường có triệu chứng khởi phát đột ngột vào buổi chiều tối hoặc khi trải qua những sang chấn tinh thần mạnh, thậm chí có khi xuất hiện lúc đang cúi đầu đọc sách. Bệnh bắt đầu bằng nhức đầu, nhức mắt, mắt đỏ, lóa, nhãn cầu cứng như, con ngươi giãn, có thể xuất hiện tình trạng nôn ói.
Với thể thiên đầu thống kinh niên, các triệu chứng dễ nhận phân biệt hơn như: áp lực trong mắt tăng từ từ, nhìn mờ dần ở nhiều mức độ. Có thể chỉ mờ như nhìn qua màn sương nhưng cũng có thể giảm thị lực trầm trọng đến mức chỉ có thể đếm ngón tay hoặc bóng bàn tay. Đôi khi bệnh nhân thấy sợ ánh sáng, chảy nước mắt, mí mắt sưng nề.
Cần phát hiện bệnh sớm
Bệnh Thiên đầu thống (glocom) có nhiều thể bệnh và nhiều nguyên nhân khác nhau, do vậy triệu chứng biểu hiện cũng rất khác nhau. Trong đó chủ yếu được chia làm hai thể bệnh chính là glocom góc đóng và glocom góc mở. Nguy cơ nằm ở chỗ ở giai đoạn sớm của hai thể bệnh này triệu chứng biểu hiện không rõ ràng, bệnh có thể xuất hiện âm thầm, tiến triển chậm trong thời gian dài. Nhiều bệnh nhân không cảm thấy đau nhức mắt, một số trường hợp đôi khi thấy mắt căng tức nhẹ thoáng qua hoặc nhức quanh hốc mắt và thường bỏ qua các triệu chứng này.
Triệu chứng mờ mắt thoáng qua xảy ra cùng lúc với nhức mắt là dấu hiệu nghi ngờ rõ nhất của bệnh glocom. Khi nhãn áp trong mắt tăng, bệnh nhân đôi khi sẽ thấy quầng sáng xanh đỏ khi nhìn vào đèn. Tình trạng này có thể kéo dài cả buổi và lặp đi lăp lại trong một khoảng thời gian.
Vì vậy, khi các triệu chứng nhức đầu kèm theo nhức mắt, mờ mắt thì cần phải đi khám thêm bác sĩ chuyên khoa mắt để kiểm tra có bệnh glocom kèm theo hay không qua điều tra RAAB (Rapid Assessment of Avoidable Blindnes). Hiện Việt Nam có khoảng 24.800 người mù do glocom. Theo nghiên cứu của Khoa glocom – Bệnh viện Mắt Trung ương, ước tính số lượng người mắc glocom trên toàn quốc là khoảng 665.160 người.
Về nguyên tắc, bệnh hay xuất hiện ở những người có người thân từng mắc bệnh này với độ tuổi trên 40. Tuy nhiên, trên thực tế đã xuất hiện nhiều trường hợp trẻ em cũng mắc căn bệnh nguy hiểm này.
Cần khám mắt định kỳ mỗi năm
Khi có một hay cùng một lúc xuất hiện các triệu chứng bệnh, bệnh nhân cần đến ngay các cơ sở y tế có chuyên khoa mắt để kiểm tra, chẩn đoán. Theo trình tự khám bệnh, thường bác sĩ sẽ cho đo thị lực, nhãn áp, khám thần kinh thị giác, soi góc tiền phòng và cho làm các chẩn đoán hình ảnh như đo thị trường, chụp hình ảnh đánh giá lớp sợi thần kinh … để xác định bạn có những tổn thương do glocom hay không.
Những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ dễ mắc bệnh cũng cần đi khám mắt định kỳ mỗi năm một lần để được phát hiện sớm vì bệnh glocom là bệnh gây giảm thị lực vĩnh viễn. Do đó, việc phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, khi thần kinh thị giác chưa bị tổn thương nhiều, sẽ giúp bệnh nhân bảo tồn được thị lực tốt hơn.
Ai dễ mắc bệnh?Nguy cơ mắc bệnh glocom không phân biệt lứa tuổi và chủng tộc. Tuy nhiên, một số nhóm người có nguy cơ cao và cần được kiểm tra mắt thường xuyên như:
- Người trên 40 tuổi
- Người có bệnh tiểu đường hay tăng huyết áp
- Người có tiền sử gia đình có người đã mắc bệnh glocom
- Người bị viễn thị, giác mạc (tròng đen) nhỏ
- Người có tiền sử dùng thuốc nhóm steroid đường toàn thân hoặc tra mắt trong thời gian dài, cận thị nặng, có tiền sử chấn thương hay phẫu thuật mắt…
Bình An
