NGUYỄN HUY -
Hài kịch thuần túy, hay là tình huống hài trong kịch dài luôn là hương vị yêu thích của khán giả. Trong bối cảnh mà hài kịch vàng thau lẫn lộn đang bủa vây khắp nơi, người nghệ sĩ phải động não tìm tiếng cười mới lạ. Lấy tiếng cười trong tình huống bi đang là một xu hướng.
Từ gameshow truyền hình
NSƯT Thành Lộc, NSƯT Hữu Châu chọc cười duyên dáng trong câu chuyện rất buồn.
Khán giả nào đã theo dõi Cười xuyên Việt mùa đầu tiên, sẽ nhớ rất rõ ở vòng bán kết thí sinh Lê Dương Bảo Lâm lấy nước mắt tất cả những ai theo dõi cuộc thi, qua vai kép Tư Bền. Trong vai diễn đó, Lê Dương Bảo Lâm hóa thân thành anh kép nghe tin mẹ mất nhưng phải lao ra sân khấu diễn hài phục vụ khán giả. Anh ta thay vì bỏ ngang vai diễn, buộc phải nuốt nước mắt vào trong để không phụ lòng những người yêu mến mình đang chờ đợi được xem anh diễn. Bi kịch nội tại giữa tình yêu nghệ thuật và chữ hiếu của nhân vật đã khiến cho khán giả cười đó rồi khóc đó. Chất bi đã được lồng ghép khéo léo vào một cuộc thi hài, nhờ vậy, tiếng cười sâu lắng và giàu cảm xúc hơn hẳn cách chọc cười đơn thuần.
Sau gameshow Cười xuyên Việt mùa 1, chương trình Ơn trời cậu đây rồi! mùa thứ hai tiếp tục khai thác hài trong bi, bi trong hài. Tiểu phẩm Angelina Phương Trinh đóng vai bà mẹ trẻ bỏ bê đứa con do Trấn Thành hóa thân gây cảm xúc rất mạnh trong trái tim người xem. Nhiều tình huống hài được cài đặt, rồi đột nhiên đứa trẻ xung đột tâm lý với người mẹ. Đỉnh điểm của sự xung đột ấy là đứa trẻ cầm một nắm tiền đưa cho mẹ và nói rằng con muốn mua thời gian mẹ ở bên con. Nước mắt chảy xuống đầm đìa trên gương mặt diễn viên và người xem.
Cười xuyên Việt mùa 2 đang diễn ra có một phần được đặt tên là kinh dị. Các thí sinh dự thi đều dựng tiết mục ma quỷ, máu me gây cảm giác sợ hãi xen lẫn trong tiếng cười. Trong một tiểu phẩm, thí sinh La Thành đóng vai anh Hề, và Anh Đức đóng vai ông bầu. Hai người là một đôi bạn nghệ sĩ thân thiết. Nhiều tình huống hài bất ngờ được cài đặt, nhưng trọng tâm của tiểu phẩm là cảnh chú hề La Thành đốt cháy người đóng thế vai rồi gài bẫy khiến ông bầu bị cảnh sát bắt. Sự tráo trở, cay nghiệt trong tình bạn được La Thành diễn trong gương mặt hề khiến cho giám khảo Trấn Thành chết lặng vì cảm nhận được nỗi đau.
Đến những vở tuồng dài
Cách tạo tiếng cười trong tình huống bi kịch thường được tìm thấy trong các vở kịch kinh dị tại tất cả các sân khấu. Tiếng cười tạo nên trong hoàn cảnh sợ hãi và tiếng cười nhằm cân bằng tâm lý cho khán giả sau khi xem quá nhiều cảnh ép tim. Trong vở Tiếng hát réo linh hồn mới ra mắt tại sân khấu Trịnh Kim Chi có nhiều tình huống này. Đây là vở diễn kể về bi kịch của một gia đình. Trong đó, ông chủ nhà có 5 bà vợ. Bà thứ 3 vì cãi lời ông mà bị ông đốt chết trong căn phòng của bà. Đêm đêm oan hồn bà ba hiện về khiến cho đám người làm sợ xanh mặt. Lối diễn của các diễn viên trong vai người làm trước tình huống kinh dị tạo nên tiếng cười cảm giác mạnh.
Vở Dạ cổ hoài lang bản dựng mới tại sân khấu Idecaf là một vở tâm lý xã hội đậm chất bi kịch. NSƯT Thành Lộc và NSƯT Hữu Châu đóng vai hai ông già xa quê luôn sống trong hoài niệm buồn và bị sốc trước sự khác biệt văn hóa. Tuy nhiên, nhiều phần trong vở diễn, sau đoạn bi thì hai ông già khiến khán giả cười tẹt ga trong các tình huống hài duyên dáng. Cảnh hai ông gây gổ khi nhớ lại ngày xưa đã cùng theo đuổi một người con gái thật sự là tiếng cười ý nhị, sâu sắc trong một câu chuyện buồn đẫm lệ.
Sân khấu Hoàng Thái Thanh luôn kể những câu chuyện tình buồn nhưng nhân vật mà NSƯT Thành Hội đảm nhiệm hầu như luôn là vai hài châm biếm. Nhân vật của anh có thể là gã đàn ông thô kệch trong Nửa đời ngơ ngác hay là vai đểu giả trong Nửa đời hương phấn cũng luôn luôn bật ra tiếng cười. Chất hài được chắt lọc trong một câu chuyện đầy tình huống bi đã thực sự để lại trong lòng người xem một ấn tượng độc đáo.
Điều đáng buồn là cái hài nảy nở từ chất bi trong một tiểu phẩm, hay một tuồng dài vẫn còn là hàng hiếm trong đời sống sân khấu hiện tại. Bởi vì, hài giả gái, hài giả giọng hay hài kiểu “chặt chém” đối đáp tình huống “tía lia” mà không có sự sâu lắng vẫn đang bao trùm và lấn át trên sân khấu hiện nay.\
