Minh Duy -
Sau ba năm được cho ra mắt, những tour du lịch đường sông vẫn chưa phát triển như kỳ vọng ban đầu của ngành du lịch TPHCM. Nhiều nguyên nhân đã được mổ xẻ và sắp tới sẽ có những sự thay đổi để tạo nên “những con nước lớn, đẩy thuyền xuất bến”.
Tour không hay lại đắt
Những tour du lịch đường sông rơi rụng dần. Số tàu, thuyền, ca nô đưa khách đi đường sông cũng giảm bớt.
Ngày 4-6-2013, TPHCM đã làm một buổi lễ long trọng tại bến Bạch Đằng ở trung tâm thành phố để chính thức ra mắt bảy tour đường sông. Xuất phát tại đây, những tour này đưa du khách đến các điểm tham quan ở Bình Quới, Củ Chi, nhà vườn Long Phước (quận 9)... và được kỳ vọng là sẽ tạo nên một sản phẩm hấp dẫn, đặc trưng cho du lịch thành phố.
Thế nhưng, những tour này rơi rụng dần. Số tàu, thuyền, ca nô đưa khách đi đường sông cũng giảm bớt. Theo số liệu từ Sở Du lịch TPHCM, trong 9 tháng của năm 2016, chỉ có khoảng 68.000 lượt khách mua tour, tăng không đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái. Nếu so với con số hơn 3,6 triệu lượt khách quốc tế cùng hàng chục triệu lượt khách nội địa đến thành phố trong thời điểm này thì lại càng thấy sức hút của du lịch đường sông với du khách là không đáng kể.
Hai nguyên nhân chính được các doanh nghiệp du lịch đưa ra là thiếu tính hấp dẫn về cảnh quan và giá tour cao. Cảnh quan hai bên bờ không đặc sắc, không có nhiều thứ để nhìn ngắm. Đặc biệt là về đêm, chỉ đi đến đoạn có nhà cao tầng thì mới thấy vẻ đẹp lung lung linh của thành phố nhờ ánh đèn, còn đa phần là những mảng tối của các khu công nghiệp. Dịch vụ hai bên bờ sông cũng đơn điệu. Những hạ tầng cần thiết về cầu tàu, bến đỗ đều thiếu nên cũng khó có nơi thích hợp để dừng chân.
“Nếu chỉ đi trên sông trong một đoạn đường dài thì du khách không cảm thấy hấp dẫn. Thêm vào đó, vấn đề ô nhiễm khá trầm trọng. Mùi hôi và rác thải cũng là nguyên nhân làm khách không hào hứng”, ông Võ Anh Tài, Tổng giám đốc Công ty Dịch vụ lữ hành Saigontourist nói.
Doanh nhân này vừa khảo sát lại tuyến du lịch nội đô vài ngày trước. Ông cho rằng ngoài những vấn đề về cảnh quan, môi trường thì giá tour cũng là bài toán khó cho du lịch đường sông. Tour đường sông tại TPHCM hiện có giá từ 1 triệu đến 2 triệu đồng/người, đắt hơn so với đường bộ trên quãng đường tương tự nên kén người mua. Hiện tại, các tàu du lịch đường sông ở thành phố có sức chứa nhỏ nên chủ tàu phải bán vé cao mới đủ chi phí, trong khi ở các nước các con tàu thường có 100-130 chỗ nên giá vận chuyển thấp.
Ông Phan Xuân Anh, Chủ tịch Hội đồng thành viên của Công ty TNHH Thuyền Sài Gòn, doanh nghiệp đang kinh doanh tour du ngoạn bằng thuyền chèo tay trên kênh Nhiêu Lộc, cũng có một số nhận xét tương tự, cho rằng đầu tư vào du lịch đường sông đòi hỏi nhà đầu tư không chỉ có vốn mà phải kiên nhẫn mới có thể làm được bởi còn quá nhiều bất cập.
Chẳng hạn, hiện tour chèo thuyền mới được khai thác chủ yếu về ban ngày mà bỏ mất phần hấp dẫn vào ban đêm bởi nhiều dạ cầu không có đèn nên hạn chế tầm nhìn, khá nguy hiểm, doanh nghiệp không dám đưa khách đi. “Chúng tôi đã bỏ vào đây khoảng 16 tỉ đồng nhưng khách chưa nhiều. Để tạo thành một sản phẩm hấp dẫn trọn vẹn thì cần nhiều thay đổi nữa”, ông nói.
Đẩy thuyền xuất bến, cách nào?
Trả lời câu hỏi của Sài Gòn Tiếp Thị về việc tại sao không đầu tư tàu lớn đưa khách đi trên sông, doanh nghiệp cho rằng không phải là thiếu vốn mà lo ngại về chính sách. Hiện nay, bến Bạch Đằng, nơi thuận tiện cho tàu thuyền du lịch neo đậu và đón khách đã tạm dừng hoạt động. Hệ thống bến bãi, cầu cảng dành cho du lịch chưa được quy hoạch chi tiết với chính sách đầu tư lâu dài nên doanh nghiệp không dám mạo hiểm bỏ ra nhiều tiền mua thuyền rồi đắp chiếu.
“Doanh nghiệp không đầu tư một phần cũng vì khó khăn khi xin giấy phép, đặc biệt là giấy phép cho bến tàu, rồi còn những yêu cầu ngặt nghèo về kiểm tra giao thông đường thủy”, ông Nguyễn Văn Trung thuộc Tập đoàn Trung Thủy nói trong một cuộc hội thảo về du lịch đường sông hồi tuần trước.
Doanh nhân này cho rằng du lịch đường sông là một loại hình hấp dẫn nên nếu có sản phẩm phù hợp, nhiều công ty có thể khai thác được. Sau một thời gian đứng im, nhà đầu tư đã bắt đầu khởi động và chắc chắn sẽ tạo nên sự thay đổi lớn nếu có được sự tiếp sức từ chính quyền bằng cơ chế chính sách.
Một trong những dự án khởi động được nhà đầu tư này đưa ra là dự án Saigon Corner, dự kiến sẽ xây dựng tại khu vực Cầu Mống, quận 1 với nhiều hạng mục dịch vụ, du lịch để tái hiện lại lịch sử đất Sài Gòn nhằm thu hút du khách. Vốn đầu tư cho Saigon Corner vào khoảng 100 tỉ đồng, nếu được thành phố chấp thuận, nhà đầu tư sẽ sớm triển khai để mở cửa vào năm 2018.
Một doanh nghiệp khác, Tổng công ty Du lịch Sài Gòn, đang đóng tàu có sức chứa 800 chỗ, vừa là tàu nhà hàng vừa là tàu đưa khách tham quan; Công ty Greenlines muốn phát triển taxi cao cấp trên sông; Empire City rất quan tâm đến việc phát triển bến du thuyền... Một số nhà đầu tư khác cũng cho biết rất sẵn sàng đầu tư du lịch đường sông, miễn là phải có quy hoạch bến bãi, cơ chế đầu tư dài hạn và những hành động quyết liệt từ thành phố để xử lý nạn rác thải và ô nhiễm trên các dòng kênh.
Cũng trong hội thảo về du lịch nói trên, có vẻ như tâm tư của doanh nghiệp đã đến được với chính quyền. Chủ tịch UBND TPHCM, ông Nguyễn Thành Phong yêu cầu Sở Du lịch thành phố gặp nhà đầu tư để bàn tiếp kế hoạch thực hiện, đề nghị Sở Quy hoạch và Kiến trúc rà soát quy hoạch 54 km đường sông từ cầu Bình Lợi đến Củ Chi để có những quy hoạch thích hợp phát triển loại hình du lịch này... “Du lịch đường sông sẽ góp phần giúp thành phố giải bài toán đa dạng hóa sản phẩm để kéo du khách đến và chi tiêu nhiều hơn. Bây giờ không phải bàn nữa mà phải làm ngay”, ông nói.
Ông Tài của Saigontourist cho rằng để sản phẩm đường sông hấp dẫn, góp phần giải bài toán đa dạng sản phẩm cho TPHCM, thành phố nên có quy hoạch đầu tư những khu tổ hợp dịch vụ, ăn uống, giải trí... hai bên bờ như Thái Lan và Singapore đã làm rất thành công. “Một điều rất tích cực là tôi đã thấy sự hiện diện của nhiều nhà đầu tư bất động sản trong sự kiện này. Nếu những nhà đầu tư này tham gia, cùng làm những tổ hợp như thế thì sẽ giải được bài toán đến thành phố chơi gì, ăn gì, làm cho du lịch thành phố hấp dẫn hơn”, ông nói với Sài Gòn Tiếp Thị.
