CAO THANH HƯƠNG -
Thời gian gần đây, tại giao lộ các con đường lớn thuộc các quận 5, 6, 11 và Tân Phú xuất hiện những người phát tờ rơi quảng cáo với nội dung “Cầm giấy đăng ký xe, cho vay 80% giá trị xe, khách hàng vẫn có xe sử dụng” hoặc “Cầm cà vẹt xe có tiền ngay”... Tìm hiểu kỹ mới biết, đây không phải là hình thức cầm cố tài sản thông thường mà là một chiêu thức cho vay với lãi suất cao ngất ngưởng.
Thuê lại xe của mình
Theo số điện thoại ghi trên tờ rơi, chúng tôi liên lạc và được hướng dẫn đến một cửa hàng bán và cho thuê xe máy trên đường Bình Phú, quận 6, TPHCM. Tiếp chúng tôi là một người đàn ông nói giọng Bắc. Người này giải thích cách thức vay: “Bọn tôi sẽ làm giấy bán xe với nội dung là anh chị bán lại cho bọn tôi chiếc Air Blade của anh chị với giá 25 triệu đồng. Sau đó, bọn tôi sẽ làm một giấy cho thuê xe với nội dung anh chị sẽ thuê chiếc xe vừa bán đó với giá thuê là 100.000 đồng/ngày”.
Khi chúng tôi hỏi về cách thức trả lãi và chuộc xe thì người này cho biết: “Bọn tôi tính lãi 10 ngày/lần, anh chị phải đóng trước một lần. Cứ tính theo ngày anh chị thuê xe, hôm nay là 3-9, anh chị đóng 1 triệu đồng, được thuê xe đến ngày 13-9. Tới ngày đó, anh chị lên đóng lãi cho tôi 1 triệu đồng để thuê xe 10 ngày tiếp. Khi nào có đủ tiền, anh chị lên đóng đủ 25 triệu đồng, bọn tôi sẽ trả lại tiền thuê xe còn dư”.
Một cửa hàng xe máy trên đường Hồng Bàng, quận 11 cũng có cách thức vay tương tự. Khách bán xe cho cửa hàng, rồi cửa hàng cho thuê lại chính chiếc xe đó và tiền thuê xe chính là lãi ngày mà khách phải đóng. Có khác chăng là ở cửa hàng này, người vay tiền được linh hoạt số tiền trả. “Bọn tôi không bắt anh chị trả hết một lần, anh chị có được bao nhiêu có thể trả trước, nhưng ít nhất là 5 triệu đồng. Bọn tôi sẽ làm lại hợp đồng bán xe. Giá thuê xe cũng sẽ giảm xuống cho anh chị”, nhân viên cửa hàng này cho biết.
Một vài địa chỉ khác cũng dùng cách trên để cho vay, với phương thức trả lãi khác nhau. Tại một cửa hàng cầm đồ trên đường liên tỉnh 10, quận Bình Tân, tiền thuê xe là 3.000 đồng/ngày/1 triệu đồng. Nếu xe bán 10 triệu đồng thì tiền thuê 10 ngày là 300.000 đồng, tương đương một tháng là 900.000 đồng.
Tại một cửa hàng xe máy ở đoạn Ngã tư bốn xã, quận Tân Phú, người cho vay trực tiếp thu tiền theo tháng tại nhà khách hàng. Mức lãi là 1.500 đồng/ngày/1 triệu đồng. Người thuê xe sẽ phải đóng trước một tháng kèm sổ hộ khẩu để bên cho vay giữ trong thời gian 10 ngày.
Như vậy, theo cách tính giá thuê xe của các cửa hàng này, lãi suất thấp nhất phải trả theo tháng là 4,5%, tương đương 54%/năm; lãi suất cao nhất là 12%/tháng, tương đương với 144%/năm
Hệ lụy sai luật
Bên cạnh lãi suất vay rất cao thì áp lực trả lãi đúng hạn cũng rất lớn, nếu trễ có thể bị người cho vay lấy xe. Anh L., nhà ở quận 6, kể đứa em cần tiền đóng học phí gấp nên anh đem giấy tờ xe đi cầm, dự định lãnh lương sẽ chuộc lại. Nhưng ông chủ bệnh bất ngờ, anh lãnh lương chậm một tuần, chạy vay mượn các nơi chưa được thì cửa hàng đến tận nhà đưa hợp đồng ra đòi lấy xe. “Lúc đầu tôi chỉ quan tâm đến tiền vay và tiền lãi chứ không để ý đến thời hạn hợp đồng. Giờ mới thấy, họ có hai mức lãi, một mức là 2.000 đồng/ngày/1 triệu đồng dành cho những xe được định giá cao ngoài thị trường, còn mức lãi 4.000 đồng/ngày/1 triệu đồng dành cho những xe trị giá thấp. Nhưng mức lãi 2.000 đồng chỉ có thời hạn 10 ngày, sau 10 ngày họ lấy luôn xe. Tôi muốn chuộc lại phải trả thêm 10% tiền vay”.
Luật gia Nguyễn Văn Thông thuộc Hội Luật gia quận 6 cho rằng: “Họ đã làm trái luật hoàn toàn. Luật pháp quy định rằng khi sang nhượng tài sản, người mua cần phải đóng thuế trước bạ và làm thủ tục sang tên thì tài sản mới thuộc về người mua, khi đó họ mới có thể cho thuê chiếc xe. Nhưng các cửa hàng này chỉ làm hợp đồng mua bán và giữ giấy đăng ký xe. Họ không làm thủ tục sang tên, đóng phí trước bạ, do đó họ không có quyền hạn gì với chiếc xe vừa làm giấy mua bán”.
Theo ông Thông, hiện nay, nhiều ngân hàng và công ty tài chính đang cho vay tín chấp theo hợp đồng lao động hoặc theo hóa đơn sử dụng điện của hộ gia đình. Vay ở đây sẽ an toàn và dễ trả hết nợ hơn nhiều so với vay theo phương thức bán xe – thuê lại xe.
