TikTok, một ứng dụng cho phép đăng tải các video âm nhạc dài tối đa 15 giây đồng hồ, đang nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường ứng dụng mạng xã hội trên thiết bị di động.
TikTok là phiên bản quốc tế của ứng dụng video Douyin của Trung Quốc vốn mới chỉ ra đời từ năm 2016, nhưng chỉ mất có hai năm để làm mưa làm gió trên thị trường ứng dụng video trên các thiết bị di động. TikTok trở nên mạnh mẽ hơn một phần nhờ bổ sung lượng khách hàng từ ứng dụng musical.ly sau khi TikTok mua lại ứng dụng này năm 2017 với giá 800 triệu đô la Mỹ. Dữ liệu từ công ty khảo sát Sensor Tower cho biết TikTok đã qua mặt Facebook, Instagram, Snapchat và YouTube về số lần truy cập trong tháng 10/2018.
Loại hình ứng dụng dành cho video âm nhạc ngắn như TikTok tức Douyin cũng như Kuaishou ở Trung Quốc đang nhanh chóng áp đảo các ứng dụng phát video trực tiếp như YY, Huya, Momo và Bilibili. Hiện tượng này cũng đang dần xuất hiện ở các thị trường khác nơi ứng dụng TikTok xuất hiện.
Ít có nhà phân tích nào nghĩ TikTok sớm thành công ở thị trường nước ngoài, nhưng đó lại là một hiện tượng đang diễn ra. Nhờ đó, giá trị của công ty mẹ ByteDance đã dẫn đầu nhóm các công ty khởi nghiệp (start up) lớn nhất trên thế giới với 75 tỉ đô la, đẩy người khổng lồ Uber xuống hàng thứ hai với 72 tỉ đô la Mỹ.
Phương tiện truyền thông mới đang lên ngôi
Chỉ sau hai năm kể từ khi được tung ra, nền tảng video âm nhạc Douyin và phiên bản nước ngoài Tiktok đạt đến tổng số 500 triệu người sử dụng hàng tháng, trong đó 40% là người nước ngoài. Tỉ lệ này đang tiếp tục tăng lên rất nhanh, tạo ra một cơn sốt bất thường, đặc biệt là đối với những người trẻ. Trong một thời gian rất ngắn, các sản phẩm nội dung số trong “hệ sinh thái” TikTok của Bytedance đã có mặt ở trên 150 quốc gia và trở nên nổi tiếng ở các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, khu vực Đông Nam Á, vùng Bắc Mỹ, Âu châu, Brazil và Ấn Độ.
Sensor Tower cho biết các ứng dụng video đang là xu thế mới trong những năm gần đây. ByteDance có hai ứng dụng ở ngôi đầu và thứ hai trên bản xếp hạng ứng dụng video, TikTok và Vigo, vị trí còn lại thuộc về Instagram của Facebook. Với đặc điểm là thời lượng ngắn (15 giây trở xuống) và nhiều hiệu ứng độc đáo đi kèm, TikTok đã trở thành hiện tượng ngay tại Mỹ với số lượt tải xuống kỷ lục. Trên chợ ứng dụng AppStore của Apple, số lượng tải về của ứng dụng TikTok lên đến 104 triệu lượt, trong khi YouTube chỉ đạt 64 triệu lượt, WhatsApp đạt 60 triệu lượt, Instagram đạt 59,7 triệu lượt, Facebook chỉ đạt 53,8 triệu lượt trong nửa đầu năm 2018.
Bí quyết thành công
Cây bút Qian Chen của đài CNBC (Mỹ) cho rằng các video ngắn với âm nhạc bắt tai và hiệu ứng sặc sỡ đang trở thành một thứ giao tiếp, một hình thức thông tin liên lạc mới, đặc biệt với thanh thiếu niên. Xu hướng thông tin này đang tỏ rõ năng lực giải phóng trí tưởng tượng của người trẻ khỏi những ràng buộc về kỹ thuật, cho họ thỏa sức sáng tạo. Sự tham gia đông đảo của người dùng sẽ mang lại lợi nhuận cho số ít những người dùng khác là những nhà sản xuất nội dung số ngay trên nền tảng TikTok. Tại Trung Quốc, cái nôi của nền tảng video âm nhạc ngắn, Douyin có tới 300 triệu người tham gia vào nền tảng này, và một nửa trong số đó truy cập vào đó hàng ngày.
Với những video dài 15 giây, Douyin và phiên bản TikTok đã cô đọng lại nội dung muốn truyền tải bằng những hiệu ứng ngồ ngộ phụ trợ cho phần kịch bản gây cười cho người xem. Cấu trúc đơn giản và thời thượng đó đã giúp cho nền tảng video âm nhạc trở thành một chuẩn mực trong việc thu hút người dùng trẻ.
Nhiều người phàn nàn rằng việc xem loại video trực tiếp (live streaming) thường mất nhiều thời gian và chuyển qua đam mê với loại video ngắn. Loại hình mới này cũng chẳng giúp người ta tiết kiệm chút thời gian nào vì khi đã mê xem thì người dùng có thể lướt hàng ngàn video với tổng thời lượng nhiều tiếng đồng hồ. Đương nhiên hình thức càng ngắn thì nội dung càng cô đọng, càng hấp dẫn hơn. Bên cạnh đó, video ngắn mạnh về nội dung trong khi lại ngắn về thời lượng, giúp người ta giết những quãng thời gian rảnh rỗi ngắn ngủi.
Nhưng còn một điều mà ít ai chú ý là loại hình video ngắn sinh ra trong thời đại trí khôn nhân tạo (AI). Trong trường hợp TikTok, ứng dụng này được tạo ra trên nền tảng AI, lấy việc thu thập xu hướng và sở thích xem video của người dùng làm cơ sở để điều chỉnh hướng đi của TikTok sao cho thu hút được càng nhiều người dùng hơn. TikTok chủ động định hướng nội dung các video, đưa ra các gợi ý cho chuyên viên của ByteDance tạo ra các sản phẩm số liên quan để chiều ý và giữ chân người dùng. Người ta không thể ngừng xem hết video này đến video khác. Nhờ đó, các video ngắn, vui nhộn trở thành con gà đẻ trứng vàng cho công ty mẹ, tạo ra một cơn bão trong truyền thông mạng xã hội.
Hoàng Xuân Phương
