(SGTT) - Khi tới làng nghề truyền thống Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội), du khách dễ dàng bắt gặp những chiếc bánh tẻ gói trong lá dong, cuộn dây, thon dài như chiếc răng bừa, được bày bán phía ngoài khu đường làng.
- Xuân về cùng bánh tét mặt trăng nơi dải đất Quảng Trị
- Khám phá hương vị ẩm thực đêm ở Huế cùng bánh mì Trường Tiền
Bánh tẻ răng bừa rất phổ biến tại làng nghề Bát Tràng, do đó, không ít người lầm tưởng đây là “đặc sản” của nơi đây. Thế nhưng, xuất xứ của món bánh này lại đến từ xã Phụng Công, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, ngay kế bên xã Bát Tràng.
Bánh tẻ răng bừa Phụng Công nổi danh từ rất lâu, khi sản phẩm của làng quê này không chỉ hiện diện khắp hẻm phố, ngõ nhỏ ở Hà Nội, mà nó còn vươn tới nhiều khu chợ quê ở trong tỉnh Hưng Yên, cũng như Hải Dương, Bắc Ninh, Hải Phòng… Sở dĩ, bánh có tên răng bừa là bởi chiếc bánh dài, thon nhỏ như chiếc răng cái bừa cày ruộng.
Quy trình để làm nên bánh tẻ răng bừa không quá phức tạp, nhưng cầu kỳ nhất ở khâu chọn nguyên liệu và làm bột. Để làm nên được một chiếc bánh tẻ răng bừa ngon, thì điều cơ bản là nguyên liệu phải ngon, nghĩa là khâu lựa chọn gạo, thịt và các thứ gia vị luôn là hàng loại một.
Gạo làm bánh phải là loại gạo tám xoan, tám thơm. Loại gạo đã để quá lâu cũng không đủ tiêu chuẩn làm bánh, vì khi đó mùi bột xay ra sẽ không còn thơm đặc trưng. Vì vậy, loại gạo mới vừa thu hoạch, hay cùng lắm mới qua một mùa mới đủ tiêu chuẩn làm bánh.
Ngoài ra, các thứ làm nhân bánh như thịt ba chỉ, mộc nhĩ, hạt tiêu, hành củ… cũng phải lựa chọn loại chất lượng ngon, đặc biệt là thịt lợn phải tươi mới khi vừa xẻ thịt xong.
Gạo sau khi được ngâm khoảng 3 đến 4 giờ với nước vôi trong, được vớt ra, vo rửa sạch bằng nước lã. Việc xay bột nước bằng cối đá là bắt buộc, vì nếu làm bằng bột gạo nghiền khô sẵn bánh sẽ cứng, không có độ mềm dẻo như làm bột xay nước. Khi bột xay xong, đổ tất cả vào chiếc xoong to bắc bếp đun nhỏ lửa cho bột cô đặc lại.
Đun bột phải dùng đũa bố, loại đũa to đảo luôn tay để tránh bột cháy ở đáy xoong, tạo mùi khê. Sau khi bột đã cô đặc, ước chín khoảng 50-60% thì để ra mâm nhôm, quạt cho nguội bột.
Thịt ba chỉ luộc chín, băm nhỏ, trộn lẫn với mộc nhĩ làm sạch thái chỉ, cùng với hành củ nướng qua rồi băm nhỏ. Ba thứ hỗn hợp làm nhân bánh được nêm thêm hạt tiêu xay nhỏ, nước mắm loại ngon rồi bắc chảo xào cho chín lên.
Công việc gói bánh đòi hỏi sự tỉ mẩn, khá lâu công, nhưng khi đã quen tay thì một người có thể gói tới cả trăm chiếc. Lá dùng gói bánh là loại lá dong nhỏ, có chiều dài cỡ 35-40cm, và chiều rộng khoảng 15cm.
Công đoạn cuối cùng là luộc hoặc hấp bánh (luộc sẽ nhanh chín hơn). Khi luộc, chỉ đổ xâm xấp nước và đun khoảng 10 phút hơn là bánh chín. Tuy nhiên, nếu muốn bánh không phai độ đậm đà, không mất chất thơm ngon.... thì mang hấp cách thủy. Tuy hấp cách thủy lâu công hơn, nhưng hiện tại ở Phụng Công hầu như nhà nào cũng chọn cách này bởi hương vị của bánh luôn đảm bảo độ thơm, dẻo, đậm đà và để được lâu hơn so với bánh luộc.
Bánh tẻ răng bừa Phụng Công trong những năm gần đây càng nổi tiếng, khi hầu hết du khách trong và ngoài nước khi tới tham quan làng gốm sứ Bát Tràng đều biết tới. Một chiếc bánh tẻ răng bừa có giá chỉ 10.000 đồng, vậy nên khách chỉ cần bỏ ra vài chục ngàn đồng là đã có một đĩa bánh lớn.
Trịnh Viết Hiệp
