Phú Li-
Tháng 11 là thời điểm cây cà phê Tây nguyên vào độ chín. Dù được mùa hay mất mùa, giá cao hay thấp thì nỗi lo trước nhất của người dân nơi đây vẫn là phải tìm cho được người thu hoạch để kịp thời vụ.
Lên mạng tìm người làm
Ông Nguyễn Văn Hoạt, xã Quảng Tín, huyện Đăk R’lấp, tỉnh Đăk Nông cho biết ngay từ giữa tháng 10 ông đã dò hỏi tìm thuê người hái cà phê “nhưng đến nay chỉ mới có một người nhận lời làm việc”. Nhà có 2,2 ha cà phê, ông Hoạt dự định thuê thêm khoảng 3-4 người, cộng với ba người trong gia đình mới mong thu hoạch kịp khi cà phê chín rộ.
Không chỉ dò hỏi xung quanh, con trai ông Hoạt còn lên mạng xã hội dò tìm nhân công nhưng vẫn chưa có ai nhận lời làm chắc chắn. Trong khi đó, chỉ khoảng một tuần nữa là vườn nhà ông Hoạt sẽ chín hàng loạt. Hiện cả nhà ông đang tranh thủ hái dần những cây chín sớm.
Những năm gần đây, việc tìm nhân công thu hoạch cà phê ở Tây Nguyên đều không dễ dàng. Do đây chỉ là công việc mang tính thời vụ, thường chỉ kéo dài trong khoảng một tháng, nên nó chỉ thu hút được số nhân công vốn canh tác loại cây khác, tranh thủ lúc nông nhàn để đi làm thêm. Tuy nhiên, vùng Tây nguyên thì gần như nhà nào cũng trồng cà phê nên chỉ có thể trông chờ lượng lao động từ vùng khác đến.
Nhu cầu của năm sau thì cứ cao hơn năm trước, nên điệp khúc hối hả tìm nhân công cứ đến hẹn lại càng thêm khó khăn. Nếu bình quân 1 ha cà phê cần 3-4 nhân công thu hoạch thì toàn vùng Tây nguyên với trên 500.000 ha mỗi năm cần đến hàng trăm ngàn lao động mùa vụ.
Chưa tìm được nhân công thu hái cà phê đang là nỗi lo của nhiều chủ vườn tại Tây nguyên. Ảnh: Phú Li
Giá nhân công tăng
Cũng do nhu cầu lớn nên giá thuê nhân công hái cà phê cũng được đẩy lên theo từng năm. Theo các chủ vườn, giá thuê của năm sau cứ tăng cao hơn năm trước khoảng 20.000 đồng/ngày. Cụ thể, nếu như giá thuê của năm 2016 phổ biến chỉ khoảng 170.000-180.000 đồng/ngày, thì hiện nay giá thuê đang ở mức 200.000 đồng/ngày. Một số chủ vườn dự báo, lúc cà phê đã chín hàng loạt mà vẫn thiếu nhân công thu hái, có nơi nâng giá thuê lên đến 220.000-230.000 đồng/ngày nhằm thu hút người làm.
“Cũng là bất đắc dĩ, nếu không nâng giá thì người ta không chịu làm. Mới chớm mùa mà đã nghe tin giá cà phê xuống thấp, nông dân thiệt khổ đủ bề”, anh Phạm Văn Hoan, xã Quảng Thành, thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đăk Nông thở dài.
Bên cạnh thuê theo ngày, cũng có nhà thuê theo tháng với giá hiện nay phổ biến ở mức 4,5 triệu đồng/người/tháng bao luôn ăn ở. Ngoài ra còn có hình thức hái khoán theo ký. Tùy theo cà phê trái nhiều hay ít, cây thấp hay cao, vườn xa hay gần mà có mức khoán khác nhau, giá thuê của phương thức này hiện nay dao động từ 1.000-1.200 đồng/kg (năm 2016 chỉ khoán 900 đồng/kg). Nếu gặp vườn cà phê đạt năng suất, một nhân công mỗi ngày có thể hái được 4-5 tạ. Tuy nhiên, một số chủ vườn e ngại việc khoán theo ký vì họ lo nhân công chạy theo số lượng sẽ hái ẩu, gây gãy cành làm ảnh hưởng đến năng suất của vụ sau.
Nếu cà phê không được thu hái đúng thời điểm, sẽ bị giảm trọng lượng cũng như chất lượng. Bên cạnh đó, chủ vườn còn phải chạy đua với nạn trộm cắp. Cũng có người từng thử đưa máy thu hoạch cà phê vào sử dụng, nhưng rồi họ đã phải nhanh chóng từ bỏ vì máy làm hỏng khá nhiều cành cà phê. Ngoài ra, máy còn thu hoạch sót quả nên lại phải tốn nhân công đi hái lại.
