Nguyễn Huy
Vài năm trở lại đây tấu hài đã rơi vào tình trạng mà những người trong nghề gọi là hấp hối, còn hiện tại tình hình có thể được ví như “người bệnh đã chết lâm sàng, phải thở ô xy, chỉ cần rút ống là chết”. Trước tình hình đó, danh hài Hoài Linh đã thành lập Câu lạc bộ Hài phía Nam với mục đích cùng các nghệ sĩ hồi sinh tấu hài. Thế nhưng đến giờ đã gần sáu tháng triển khai, tình hình chưa có dấu hiệu lạc quan.
Trước Tết Ất Mùi 2015, danh hài Hoài Linh đã kêu gọi và tập hợp gần 100 danh hài của khoảng 80 nhóm hài Sài Gòn để thành lập Câu lạc bộ (CLB) Hài phía Nam. Mục đích cao nhất của CLB là đưa tấu hài trở lại với thời hoàng kim của nó, hoặc chí ít cũng giúp cho diễn viên có nhiều sô diễn hơn hiện tại. Phương pháp thực hiện là thuê người viết kịch bản hoàn toàn mới để khắc phục tình trạng “bổn cũ soạn lại” gây nhàm chán, cử người đứng ra đại diện cho tất cả anh em nhận sô với mức cát-sê tương xứng, một người có trách nhiệm phân phối các tiết mục trình diễn chia đều cho các nhóm.
“Chết” vì... gameshow
Để đánh dấu cho sự ra mắt của CLB Hài phía Nam, Hoài Linh đã chọn hai địa điểm khai trương trong dịp Tết Ất Mùi 2015 là Nhà văn hóa Thanh niên và một quán bar hiện đại tại quận Thủ Đức. Kết quả là dù có sự hiện diện của dàn sao hùng hậu như Hoài Linh, Chí Tài, Việt Hương, Trấn Thành… nhưng vẫn ế khách, vé bán không như mong đợi. Theo nhiều người trong cuộc, khó khăn đó xuất phát từ nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan. Nghệ sĩ hài trẻ đang lên Tuyền Mập cho biết: “Đứng trước tình hình sân khấu tấu hài đang teo tóp thì ý tưởng thành lập và vận hành CLB Hài phía Nam là rất hay và hữu ích. Tôi rất ủng hộ việc viết kịch bản mới, dàn dựng tốt để các diễn viên trẻ có cơ hội luyện nghề và có sô diễn. Tuy nhiên, trong thực tế có nhiều nhóm hài vẫn còn ăn khách nên việc gom họ về chung một chỗ với diễn viên trẻ ít nổi tiếng hơn, yêu cầu chấp nhận việc chia đều sô diễn và cát-sê với nhóm không nổi tiếng là điều rất khó”.
Dưới một góc nhìn khác bao quát hơn, khó khăn của tấu hài do chính các nghệ sĩ hài tạo nên, theo nhận định của chính các nghệ sĩ. Các ngôi sao hài và nghệ sĩ hài khá nổi tiếng xuất hiện dày đặc trên các chương trình hài truyền hình, và các game show có yếu tố hài. Bỏ qua hàng chục chương trình cũ, chỉ tính những gameshow và chương trình mới thì có Diêm vương xử án, Thách thức danh hài, Cười xuyên Việt, Người bí ẩn, Sao là sao, Gương mặt thân quen… thu hút không ít các nghệ sĩ hài gạo cội.
Trong các chương trình này nghệ sĩ hài đã phô diễn những miếng hài độc đáo của mình. Nếu không phải là diễn tiểu phẩm mà chỉ xuất hiện trong vai trò giám khảo hoặc thí sinh dự thi, họ cũng gây cười trong tình huống hài được cài đặt sẵn hay những sự tương tác ngẫu hứng. Nói chung là khán giả mở ti vi là sẽ được xem hài, sẽ được thưởng thức các danh hài hàng đầu. Họ hầu như quen thuộc hết tất cả lối diễn của các ngôi sao và khán giả không còn bất ngờ nếu mua vé xem chương trình hài tại sân khấu. Ở nhà xem ti vi vừa không tốn tiền vừa đỡ tốn công đi – tiện nhiều bề. Sân khấu tấu hài chết là vì thế.
Chờ thời gian
Dù sáu tháng qua, CLB Hài phía Nam chưa phát huy được tác dụng để đạt được mục đích đề ra. Thế nhưng, các nghệ sĩ trong ban chủ nhiệm như Hoài Linh, Thanh Tùng, Phương Bình vẫn không nản lòng. Nghệ sĩ Phương Bình, Phó chủ nhiệm CLB Hài phía Nam cho biết: “Anh em chúng tôi đang ngồi lại để tìm ra phương cách hữu hiệu nhất để ước muốn tốt đẹp phải thành hiện thực. Chúng tôi đang tiến hành chuyển thể các truyện hài của nhà văn Lê Văn Nghĩa thành các tiểu phẩm hài’.
Các tiểu phẩm này sẽ trở thành một chương trình xuyên suốt có chủ đề với nội dung châm biếm những điều trái khoáy trong xã hội. “Tiếng cười châm biếm này chỉ được thấy tại chương trình này chứ không xuất hiện ở bất cứ nơi nào khác. Chúng tôi hy vọng hai tháng nữa hoàn thành và ra mắt công chúng tại rạp Bến Thành”, nghệ sĩ Phương Bình nói.
Một chương trình có dấu ấn riêng được chuẩn bị đến vài tháng mới có thể ra mắt khán giả, cho thấy CLB Hài phía Nam đã chọn hướng đi chậm mà chắc và sâu chứ không chỉ gom danh hài lại rồi diễn hời hợt. Thế nhưng, thời gian trình diễn bao lâu là câu hỏi được đặt ra. Nếu chương trình này được diễn đi diễn lại nhiều lần thì rồi nó cũng sẽ trở thành bổn cũ. Nếu chuẩn bị vài tháng mà chỉ diễn vài suất để giữ độ mới mẻ cho người xem thì CLB không còn cái gì mới để phục vụ.
Một khó khăn khác phải được bàn đến, khi sân khấu tấu hài kiệt sức, các nghệ sĩ hài có được cơ hội khác là tham gia diễn hài truyền hình, gameshow, đóng phim. Cát-sê của các hoạt động này hấp dẫn hơn tấu hài trên sân khấu nên nhiều nghệ sĩ tập trung thời gian hơn. Như thế, việc yêu cầu những nghệ sĩ đắt sô ấy bỏ thời gian để tập luyện chương trình mới mà không biết hiệu ứng thế nào về lâu dài, liệu có khả thi?
Câu trả lời này cần thêm thời gian, gần nhất là hiệu ứng của sự kiểm chứng qua chương trình sẽ diễn ra hai tháng nữa. Hy vọng là những danh hài có tâm huyết sẽ biến ước mơ thành hiện thực.
