Vừa nhâm nhi ly capuchino nóng, vừa nghe câu chuyện của anh, có khi nội dung thông tin vào sâu trong trí óc tôi, nhưng có khi không. Tôi bận nhìn vào đôi mắt anh, một đôi mắt biết cười khi anh nói về những thứ mà anh bỏ cả đời cho nó chỉ vì hai chữ “đam mê”. Anh là Nguyễn Lâm Viên, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Vinamit.
Trăn trở với nông nghiệp hữu cơ
Tôi gặp anh mỗi sáng thứ Ba hằng tuần, trong góc của quán cà phê ấy, chủ đề luôn thay đổi mỗi hôm gặp, có khi thì về những bước thăng trầm của nông sản hữu cơ, có khi là những chuyển động của ngành này trong bối cảnh hiện nay... Duy chỉ ánh mắt anh là không thay đổi, chúng vui hẳn lên sau mỗi câu chuyện. Điều này cũng đúng thôi, khi một người đàn ông đã vào tuổi lục tuần, vẫn đều đặn hằng tuần lên trang trại nông nghiệp hữu cơ của mình để xem chuối ra quả có bị sâu bọ ăn hết không, thơm có đậu trái không... Với anh, mỗi buồng chuối, trái thơm không dùng hóa chất mà vẫn chín đều, chín đẹp là anh hân hoan lắm.
Anh bảo anh canh cánh chuyện cái tâm trong nông nghiệp ở Việt Nam, người nông dân dùng thuốc trừ sâu, chất bảo quản, thuốc kích thích tăng trưởng quá nhiều, để rồi bao nhiêu thế hệ người Việt bị ảnh hưởng sức khỏe và có khi bị bệnh tật lấy luôn cuộc sống. Đã có rất nhiều bạn trẻ đầy nhiệt huyết, quăng mình vào nông nghiệp hữu cơ, để rồi khi va phải những khó khăn thì đã bỏ cuộc, nhiều doanh nghiệp lớn sau khi tham gia vào lĩnh vực này cũng đã rút lui khiến nền nông nghiệp hữu cơ Việt Nam không có sự phát triển rõ nét trong các năm qua. Số lượng doanh nghiệp đầu tư làm nông nghiệp hữu cơ chưa nhiều (trên cả nước chỉ có gần 30 đơn vị sản xuất nông sản hữu cơ – theo Viện Nghiên cứu nông nghiệp hữu cơ); phần lớn doanh nghiệp làm nông sản hữu cơ để xuất khẩu, chỉ dành một phần nhỏ sản lượng cho thị trường nội địa.
Thực ra khi đầu tư vào lĩnh vực này, việc đặt mục tiêu kiếm lời lên trên hết là rất khó, kể cả với Vinamit. Lợi thế của Vinamit là có nông trường ở vùng sâu và đầu nguồn nước, chưa bị ảnh hưởng bởi các tác động hóa học và con người. “Công ty đã đi theo hướng nông nghiệp sạch từ lâu, cộng thêm các công nghệ sấy chân không, sấy lạnh đông khô đã tạo ra các sản phẩm sạch tự nhiên. Vì vậy, việc đi đường dài của nông nghiệp hữu cơ mới có thể duy trì được. Tuy vậy cũng vài năm trời thì nông nghiệp sạch mới mang lại quả ngọt cho Vinamit”, anh nói thêm.
Miệt mài tìm sản phẩm lạ
Ai cũng biết trái cây sấy khô danh tiếng của Viamit, thậm chí đó là sản phẩm mang lại nguồn thu chính cho công ty này. Nhưng dường như ông chủ Vinamit không thỏa mãn với danh tiếng đó. Ông đem nhiều thứ khác đi sấy và ngạc nhiên là chúng mang lại những hiệu quả bất ngờ.
Lần đầu tiên, người Việt Nam có thể mua dùng sữa chua sấy khô, thay vì phải ăn sữa chua tươi như lâu nay. Việc này tiện dụng hơn khá nhiều cho những người thích di chuyển nhưng vẫn muốn bổ sung các vi khuẩn sống có lợi như probiotic. Anh bảo vi khuẩn sống có lợi rất quan trọng vì là một phần của hệ thống miễn dịch của người và giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Trong ruột, chúng phá vỡ các thực phẩm con người ăn vào để cung cấp một nguồn năng lượng cho các tế bào trong ruột.
Để có được sản phẩm này, anh đã phải mời chuyên gia nước ngoài về đào tạo cho mình và nhân viên, vì Vinamit vốn mạnh về sấy chân không, chưa giỏi về sấy đông khô. Đồng thời, hệ thống máy móc cũng đã được sửa chữa cho phù hợp với một sản phẩm mới hoàn toàn. Sau khi máy đã xong, cả đội quân R&D (phòng nghiên cứu & phát triển) của Vinamit cũng phải cật lực tìm điểm đông khô, cách dự trữ, bảo quản sản phẩm như thế nào. Khi được thị trường đón nhận, anh rất vui. Tết năm ngoái, nhiều khách hàng thay vì biếu bánh kẹo cho đối tác, đã chọn thứ có lợi cho sức khỏe hơn, chính là các viên sữa chua sấy với nhiều loại nhân trái cây. Doanh thu riêng mảng sữa chua sấy khô trong năm 2018 vào khoảng vài chục tỉ đồng, anh cho rằng con số này rất đáng vui mừng bởi một sản phẩm quá mới như vậy đã được người dùng yêu thích.
Cuối năm rồi anh lại quyết định đem các loại nước trái cây đi sấy. “Con gái ở cách xa nửa vòng trái đất nói, cháu thèm một ly nước mía Việt Nam mát lạnh, mà không thể có. Tôi suy nghĩ suốt, cho đến khi quyết định thử đem làm khô nước mía và cuối cùng sau nhiều lần thử, tôi đã thành công. Khi những lon nước mía sấy khô đến được tay con gái, thấy niềm hân hoan của con, tôi đã khóc”, anh kể. Hiện những lon nước mía sạch đã đến với Việt kiều nhiều nước trên thế giới, bởi sự tiện dụng, gọn nhẹ của chúng. “Làm gì cũng phải nghĩ đến tiện ích, sức khỏe của người sử dụng, từ cái gốc đó việc đưa ra sản phẩm sẽ được người dùng đón nhận”, điều anh đúc kết đó cũng là điều anh mang theo trong xuyên suốt con đường nghiên cứu và làm ra những sản phẩm mới của Vinamit.
Năm 2019 sẽ là một năm bội thu của Vinamit, với doanh thu dự kiến sẽ tăng 50%. Anh cho rằng sự đầu tư trong các năm qua đang mang lại quả ngọt cho Vinamit. Từ rau, trái cây hữu cơ, năm 2019 Vinamit sẽ có thêm thịt chuẩn hữu cơ, các sản phẩm nước trái cây sấy khô cũng hứa hẹn mang lại doanh thu lớn. Anh dự định mở thêm kênh phân phối các sản phẩm hữu cơ trong năm nay và chú trọng vào kênh bán hàng trực tuyến. Và anh cũng sẽ tiếp tục mang những kinh nghiệm trong ngành nông nghiệp hữu cơ để chia sẻ cùng các bạn khởi nghiệp. Anh nghĩ đã đến lúc mang lại giá trị cho cộng đồng nhiều hơn, đặc biệt là những người đang cần anh.
Thanh Thương
