Nếu có dịp rong ruổi trên đường thiên lý Bắc Nam, bạn nên dừng chân ở Nam Ô, một làng chài ven biển nằm ở phía Nam dưới chân đèo Hải Vân và nổi tiếng với nghề làm nước mắm. Tại đây, không chỉ có không gian thoáng mát của núi rừng, sông, biển mà còn có món đặc sản gỏi cá với nhiều hương vị độc đáo không dễ tìm được ở nơi khác.
Sự khác biệt rõ nét của món gỏi cá là nhờ những loại rau, lá rừng ăn kèm chỉ ở vùng này mới có. Để có được vị ngọt thanh của cá thì món gỏi luôn được chế biến từ cá tươi mới đánh lên từ biển (phải là cá từ các tàu đánh bắt gần bờ vì tàu đánh bắt xa bờ thì cá phải qua ướp đá, không thể làm nên món gỏi cá hấp dẫn) và phải là loại cá có thịt chắc. Cá trích thường được chọn làm nguyên liệu vì đáp ứng được những yêu cầu chế biến và được đánh bắt quanh năm. Nếu có cá cơm trong làm gỏi thì rất ngon nhưng thứ hải sản này chỉ có theo mùa và cũng không nhiều.
Khi làm món gỏi này nên chọn cá trích cỡ bằng lóng tay và đem cắt đầu, đuôi, bụng, bỏ xương, tách thân làm hai rồi ướp với riềng, gừng, tỏi băm nhuyễn và thính. Trước khi ướp, vắt cá lấy nước để làm món nước chấm và nước cá tươi đem đun sôi rồi pha với nước mắm, ớt, bột năng, bột ngọt. Nên trộn thêm mè và đậu phộng rang giã nhỏ vào nước chấm trước khi dùng.
Gỏi cá Nam Ô ăn kèm với một số rau quen thuộc như ngò gai, tía tô, đinh lăng, xà lách, chuối chát, xoài chua... Song, để tạo hương vị đặc trưng của món này phải nhờ đến các loại rau rừng như kim lam, lá trâm, lá xuân, được hái từ vùng rừng núi Hải Vân khi trời còn mờ sương để đảm bảo tươi xanh và giữ nguyên mùi vị. Gỏi cá Nam Ô mà thiếu những loại rau rừng ấy thì mất hết ý vị. "Của ngon mà thiếu rau rừng mất ngon" là cách người làng biển tự hào khi nói về món ăn đặc sản quê của họ.
Gỏi cá Nam Ô là món ăn biển, rừng hoà quyện, đủ vị âm dương hàn nhiệt, đã được lưu truyền từ bao thế hệ của những người người làng biển. Món gỏi cá này có thể tìm được ở nhiều hàng quán dọc hai bên quốc lộ 1A đoạn từ Huế vào Đà Nẵng. Giá của món này là 40.000–80.000 đồng/đĩa, tùy theo loại và suất ăn. Du khách có thể tìm ăn món gỏi cá này tại thành phố Đà Nẵng nhưng nên thưởng thức món gỏi cá này trên đất Nam Ô, ngay dưới chân đèo Hải Vân “mây bay đỉnh núi” thì như thế mới “đúng điệu”
Một số địa chỉ bán gỏi cá ở Đà Nẵng:
- Gỏi cá Vinh, 960 Nguyễn Lương Bằng, quận Liên Chiểu.
- Gỏi cá Thanh Hương, 1029 Nguyễn Lương Bằng, quận Liên Chiểu.
- Gỏi cá Sáu Hào, 232 Trần Cao Vân, quận Thanh Khê.
- Gỏi cá Bà Hiền, K1321 Nguyễn Tất Thành, quận Thanh Khê.
- Gỏi cá Sáu Lương, Lô 14-15 Hoàng Sa, quận Sơn Trà.
- Gỏi cá Bà Mỳ, 11 Mai Lão Bạng, quận Hải Châu.
Tiên Sa
