Quốc Hùng -
Xu hướng mua sắm trực tuyến trong nhóm người tiêu dùng, nhất là đối với giới trẻ sống ở các thành thị ngày càng tăng cao. Kênh bán hàng này đang trở nên sôi động hơn khi có thêm nhiều gương mặt mới cũng như các ông lớn nước ngoài quan tâm mà đặc biệt là sự tham gia tích cực của các nhà bán lẻ truyền thống (offline).
Tỷ lệ tăng gấp ba
Đối với doanh thu bán lẻ, so với các nước trong khu vực hiện thương mại điện tử trong nước chỉ đóng góp một tỷ lệ khá nhỏ, nhưng theo giới phân tích, kênh bán hàng này đang có nhiều động thái tích cực khi thị trường có tốc độ tăng trưởng cấp số nhân, thậm chí gấp ba lần.
Kết quả khảo sát của Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao (HVNCLC) về nơi chọn mua sản phẩm cho thấy, nếu như năm 2017 mới chiếm 0,9% thì chỉ sau một năm, tỷ lệ người tiêu dùng chọn mua online đã tăng gấp ba lần (2,7%).
Ngoài ra, kết quả khảo sát còn cho thấy người tiêu dùng chọn mua online ngày càng nhiều các mặt hàng như thiết bị, đồ điện tử kỹ thuật cao; đồ chơi, dụng cụ thể thao; chăn mền, drap, gối, rèm cửa; dụng cụ làm đẹp; văn phòng phẩm và các mặt hàng thời trang (chiếm tỷ lệ từ 10-30% người tiêu dùng chọn mua online).
Khách hàng phần lớn là những người trẻ thuộc thế hệ 8x, 9x, 2000 và tập trung ở khu vực thành thị. Họ còn tham gia vào việc mua bán trên các mạng xã hội ngày càng nhiều như Facebook, Zalo, một thị trường mang tính tương tác cao, kết nối rộng, thuận tiện trong giao thương… Đại diện đơn vị tổ chức cuộc khảo sát cho biết, mua bán online là mảnh đất giàu tiềm năng để các nhà bán lẻ khai thác, cũng như hứa hẹn mang đến nhiều lợi ích cho người tiêu dùng.
Công bố về hành vi mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng Việt Nam trong giai đoạn Tết Âm lịch 2017 của công ty công nghệ tiếp thị thương mại Criteo cho thấy, các mặt hàng như thời trang, thực phẩm có sự tăng trưởng về doanh thu trên kênh mua sắm trực tuyến vượt bậc, với hai con số lần lượt là 86% và 51%.
Cải thiện độ an toàn của giao dịch, chính sách đổi/trả hàng, đưa ra mức phí gửi hàng thấp hay miễn phí… là những nỗ lực của người kinh doanh nhằm cải thiện sự hài lòng của khách hàng, góp phần thúc đẩy mua sắm trực tuyến tại thị trường Việt Nam.
Nhà bán lẻ offline vào cuộc
Theo ước tính của các doanh nghiệp trong ngành bán lẻ, doanh thu thương mại điện tử chỉ chiếm từ 2,8-3% trong tổng doanh thu của toàn ngành bán lẻ. Các cơ quan chức năng đang nỗ lực để đẩy con số này lên khoảng 5% vào năm 2020.
Cụ thể, theo đánh giá của Công ty Nghiên cứu thị trường Nielsen, thị trường thương mại điện tử trong nước năm 2016 trị giá khoảng 4 tỉ đô la Mỹ với tốc độ tăng trưởng mỗi năm trên 20%. Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam dự báo, trong 5 năm tới, quy mô thị trường này có thể đạt 10 tỉ đô la.
Dân số đông, người tiêu dùng trẻ, tiếp cận công nghệ tốt, tỷ lệ người sử dụng internet cao và thị phần thương mại điện tử trên tổng ngành bán hàng chỉ dưới 3% đang là những tiêu chí thể hiện sự hứa hẹn của thị trường thương mại điện tử ở Việt Nam. Hàng loạt các trang thương mại điện tử như Lazada, Tiki, Shopee, Sendo, Adayroi… đang không dừng cải tiến, phát triển và thu hút nhà đầu tư để gia tăng lượng khách hàng mua sắm online.
Có thể kể đến các thương vụ đầu tư trên thị trường thơi gian gần đây như Alibaba mua Lazada, VNG đầu tư cho Tiki, Central Group với Zalora và Nguyễn Kim… Cạnh tranh đang không chỉ diễn ra giữa các doanh nghiệp thương mại điện tử hay các shop nhỏ lẻ tìm cơ hội bán hàng qua mạng xã hội mà nhiều loại hình doanh nghiệp khác cũng tìm cách tham gia vào kênh bán hàng này. Đáng chú ý là các nhà bán lẻ truyền thống (offline) lớn như Thế giới di động (MWG), Viễn Thông A, FPT, Nguyễn Kim, Aeon, Lotte, Big C, Saigon Co.op… đang tăng tốc trong mảng bán lẻ online.
Theo giới trong ngành, bán hàng đa kênh, kết hợp kênh truyền thống và kênh trực tuyến đã trở thành xu thế tất yếu ở Việt Nam. Xu thế này được dự báo sẽ tiếp tục phát triển để đạt mục tiêu 10 tỉ đô la qua thương mại điện tử vào năm 2020. Trong khi đó, báo cáo của Kantar Worldpanel cho thấy, vởi tỷ lệ tăng trưởng về giá trị của ngành hàng tiêu dùng nhanh thông qua thương mại điện tử đạt 69%, Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có tỷ lệ tăng trưởng thương mại điện tử cao nhất trên thế giới.
Kênh thông tin hiệu quả
Tuy thương mại điện tử ước tính chỉ chiếm khoảng 5% tổng doanh thu toàn ngành bán lẻ đến năm 2020, nhưng theo giới phân tích, người tiêu dùng đã, đang và sẽ dùng công cụ online để tìm kiếm sản phẩm, so sánh giá cả, đọc các nhận xét... Ðây là kênh thông tin có khả năng tương tác tốt nhất với người tiêu dùng mà không bị giới hạn bởi thời gian và không gian.
Kết quả khảo sát HVNCLC 2018 cho thấy có tới 23% khách hàng lựa chọn các kênh online để tham khảo thông tin trước khi quyết định mua sản phẩm, tăng 5% so với kết quả năm 2017 (18%), trong đó trang web công ty có tỷ lệ tham khảo tăng gấp đôi (từ 3,3% lên 6,7%), là kênh mà doanh nghiệp hoàn toàn chủ động tạo ra nội dung để tiếp cận, thu hút và chinh phục người tiêu dùng.
Nếu các trang web là nơi tạo ra doanh thu từ khách hàng, thì những cửa hàng là không gian trải nghiệm, thu hút và giữ chân khách hàng. Sự kết hợp giữa online và offline ở một quy mô nào đó là cần thiết cho các nhà bán lẻ. Tuy nhiên, theo giới phân tích, một hệ thống kết hợp online-offline không thể dành cho những doanh nghiệp nhỏ.
