LINH TRÚC -
Từ một làng chài hiếm người biết đến, Tam Thanh vắng lặng nằm bên chân sóng của biển Tam Kỳ, Quảng Nam bỗng dưng nổi tiếng nhờ những bức họa rực rỡ sắc màu. Trước tiên từ mạng xã hội, sau đó là nườm nượp du khách từ nhiều nơi ghé đến.
Khi tường nhà thành... tranh vẽ
Chụp ảnh bên những bức tranh và cũng là vách tường những ngôi nhà, tường rào.
Những bức vẽ lớn trên tường các ngôi nhà ập vào mắt, cuốn hút bạn ngay từ cái nhìn đầu tiên. Gió biển vi vu, sóng vỗ nhè nhẹ... những bức tranh tường dẫn dắt thị giác và kiểm soát cảm giác của bạn. Màu sắc khiến bạn phấn khích. Hình ảnh khiến bạn xúc động. Nó khiến trong khoảnh khắc bạn quên đi thực tại đây chỉ là một ngôi làng nhỏ ven biển, với những ngôi nhà cấp bốn lợp tôn hoặc mái ngói đã cũ.
Mô hình làng bích họa đã quá quen thuộc, tất nhiên là không phải ở Việt Nam. Vì thế mà “cơn sốt Tam Thanh” đã hình thành ngay từ khi dự án này còn chưa hoàn thành. Và có lẽ, sự cuốn hút đến từ chính những nghệ sĩ trẻ Hàn Quốc xinh tươi, đáng yêu như vừa bước ra từ những bộ phim truyền hình mà nhiều người Việt mê mẩn.
Vì sao những tấm bích họa ở làng Tam Thanh lại được nhiều người, ở nhiều độ tuổi khác nhau yêu mến? Bởi nó ngộ nghĩnh và dễ hiểu – như bước ra từ cuốn truyện tranh bé con vẫn đọc mỗi tối cùng ba mẹ. Nó hồn nhiên và thân thuộc – là cảnh trí rất nhiều người xa nhà vẫn hồi tưởng về chú chó ta ngoe nguẩy đuôi đón cậu chủ tan học về...
Bà Trần Diệu Ly, Điều phối viên Quỹ Hàn Quốc tại Việt Nam (Korea Foundation – KF), tổ chức thực hiện dự án làng bích họa, kể lại chuyện vui khi thực hiện dự án là về thiết kế tranh. Ban đầu toàn bộ thiết kế của KF đều gửi cho UBND thành phố Tam Kỳ duyệt, đã có tham khảo ý kiến của người dân. Trong thiết kế lúc đầu, nhóm họa sĩ chuẩn bị rất nhiều những hình ảnh ngộ nghĩnh về các con vật nhưng khi tới nhà và chuẩn bị vẽ, người dân không đồng ý vì không thích con mèo, nói rằng sợ không may mắn. Hoặc như khi sơn tường nhà toàn bộ thành màu vàng, người dân nói giống… cái miếu, hay tường rào đỏ thì giống… ngôi đền.
Làng bích họa Tam Thanh nhìn từ trên cao.
Chỉ sau một tháng dự án hoàn thành, Tam Thanh trở nên nhộn nhịp như một ngôi làng du lịch chính hiệu. Từ hiệu ứng trên mạng xã hội, thời điểm mùa hè cũng thêm phần thuận lợi để giới trẻ rủ nhau đến đây check-in (để chứng minh trên mạng xã hội là người dùng đã tới một địa điểm nào đó). Những người dân quê cũng nhanh chóng bắt nhịp với sự ồn ào, vui vẻ này như một sự tương tác rất đỗi tự nhiên. Với đối tượng khách từ những thành phố xa, đến làng vì những kích thích thị giác được gom góp từ mạng xã hội; sau cơn choáng ngợp bởi màu sắc bích họa thì chuyển sang tò mò với không gian sinh hoạt của làng. Họ sục sạo một cách đáng yêu quanh ngôi làng nhỏ, ngó nghiêng thẳng vào những ngôi nhà đơn sơ chẳng mấy khi đóng cửa. Dân làng khi đã quen thì cũng chẳng mấy phiền hà. Đúng như tên gọi của dự án “Art for a better Community” – hiểu nôm na là nghệ thuật tạo nên một cộng đồng kết nối tốt đẹp hơn.
Nhiều cư dân mạng đoán già đoán non rằng trước sau gì người dân Tam Thanh cũng thu tiền người đến làng chụp ảnh. Đó là điều nếu có xảy ra, hẳn không phải là sai trái, bởi nhiều ngôi làng bích họa trên thế giới, mà đặc biệt là Hàn Quốc – đối tác của Việt Nam – trong dự án này, sống nhờ vào dịch vụ du lịch cho khách đến tham quan. Nhưng, rất vui là bạn vẫn có thể đến Tam Thanh rong chơi, thậm chí xin chút nước sạch để rửa mặt hay giải khát mà chẳng tốn đồng nào.
Hy vọng sau những ngày náo nhiệt đầy nắng này, làng bích họa vẫn được duy trì và cộng thêm giá trị để có thể sinh lợi cho người dân, bởi Tam Thanh là một làng nghèo ven biển. Thiên nhiên ưu đãi cho dân làng chút cảnh quan đẹp nhưng giá trị khai thác kinh tế thì dường như họ chẳng được bao nhiêu, đó là còn chưa kể đến những thiệt hại mỗi mùa mưa bão.
[box] Làng bích họa Tam Thanh nằm trong dự án Giao lưu mỹ thuật cộng đồng Việt Nam-Hàn Quốc, do gần 20 nghệ sĩ Hàn Quốc và Việt Nam triển khai trong ba tuần. Làng Tam Thanh được chọn do cộng đồng làng tập trung, các ngôi nhà nằm san sát nhau nhưng lại có những khoảng đệm thoáng đãng. Làng nằm sát biển cũng là yếu tố quan trọng tạo nên không gian hấp dẫn cho các nghệ sĩ sáng tạo.[/box]
Sẽ có thêm nhiều làng bích họa
Giới trẻ đã đến Tam Thanh check-in, càng tạo cho nó nổi tiếng hơn trên mạng xã hội.
Sau thành công của làng bích họa Tam Thanh, cư dân nhiều địa phương lên mạng xã hội bày tỏ mong muốn ngôi làng của mình cũng có sắc màu như thế. Nhiều nhóm nghệ sĩ không chuyên cũng chia sẻ sẵn sàng hưởng ứng, nhiều lời kêu gọi, rủ rê nhau thực hiện các ngôi làng bích họa được đưa ra trên mạng xã hội. Thế nhưng, chưa có một “Tam Thanh thứ 2, thứ 3...” nào được triển khai.
Ông Đinh Hài, Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam, cho biết các họa sĩ hay các tổ chức trong nước muốn thực hiện các dự án tương tự làng bích họa Tam Thanh, có thể đăng ký bằng văn bản tại sở để được xem xét thông qua trước khi thực hiện.
Còn bà Ly cho biết dự án tại Tam Thanh đã và đang có những kết quả tích cực, nhất là giúp người dân Tam Thanh có cuộc sống vui vẻ hơn trước, tạo hiệu ứng tốt cho cộng đồng. Đồng thời, KF cũng đang có kế hoạch triển khai thêm dự án tương tự. Hiện tại quỹ này đang cùng UN-Habitat (Tổ chức Định cư con người của Liên hiệp quốc) và các đơn vị liên quan lên kế hoạch cho dự án mới. Bà hy vọng trong 1-2 năm tới đây, mô hình này sẽ được nhân rộng thêm tại Việt Nam không chỉ do KF thực hiện mà là của các tổ chức và cá nhân ở Việt Nam.
Với các dự án cộng đồng dạng này, bà Ly khuyên những người thực hiện nên tìm hiểu kỹ phong tục tập quán, điều kiện sinh sống của địa phương và phải đạt được sự đồng thuận của người dân và chính quyền địa phương trước khi triển khai thực tế. Kế hoạch thực hiện và thiết kế được công khai, thống nhất và mỗi địa phương có những đặc điểm về phong tục tập quán riêng, nên thiết kế tránh những điều kiêng kỵ và nhạy cảm ở địa phương, thay vào đó là lồng ghép nhiều hình ảnh gần gũi đặc trưng.
