(SGTT) - Mụn nội tiết (hay Hormonal Acne) xuất hiện trên da bởi sự mất cân bằng nội tiết tố bên trong cơ thể. Theo các chuyên gia, có một số thực phẩm tốt cho da mà bạn có thể kết hợp vào chế độ ăn uống của mình để giúp giảm bớt những triệu chứng của mụn nội tiết. Đồng thời, cũng có một số loại thực phẩm bạn nên hạn chế để kiểm soát mụn.
Những điều bạn nên biết về mụn nội tiết
Theo một nghiên cứu da liễu được xuất bản trên trang Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia (Hoa Kỳ) vào năm 2017, việc sử dụng thuật ngữ "mụn nội tiết" để chỉ mụn trứng cá ở phụ nữ trưởng thành là một sự nhầm lẫn. Thay vào đó, tất cả tình trạng mụn trứng cá đều có liên quan đến nội tiết tố (hormone).
Từ mụn trứng cá xuất hiện ở tuổi dậy thì đến mụn tiền kinh nguyệt ở người lớn, tất cả bệnh nhân mụn trứng cá đều nhạy cảm với hormone. Tuy nhiên, hormone cũng không phải là thủ phạm duy nhất. Các nguyên nhân chính gây ra mụn trứng cá bao gồm sự tích tụ dầu thừa, viêm do sự phát triển quá mức của vi khuẩn Propionibacterium, dày sừng nang lông (do sự tích tụ keratin, một loại protein được tìm thấy trong da và tóc, bởi nang trứng của bạn).
Hormone ảnh hưởng đến sản xuất dầu
Bã nhờn là một hỗn hợp lipid bảo vệ làn da của bạn, nhưng tuyến bã nhờn hoạt động quá mức có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông và dẫn đến mụn. Hầu hết các tuyến bã nhờn nằm trên mặt, cổ, ngực và cánh tay trên. Do đó, mụn trứng cá xuất hiện phổ biến ở những vị trí này.
Hormone, đặc biệt là androgen như testosterone, làm tăng sản xuất tuyến bã nhờn để tạo ra nhiều bã nhờn hơn. Nếu bạn nhận thấy tình trạng mụn trứng cá bùng phát tại các điểm khác nhau như trước và sau kỳ kinh nguyệt, trong thời kỳ tiền mãn kinh hoặc mãn kinh, thậm chí nếu bạn đang mang thai thì hormone là rất có thể là nguyên nhân.
Ở tuổi dậy thì, mụn trứng cá có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi nồng độ androgen tăng cao. Tiền mãn kinh cũng đánh dấu thời gian phát triển của mụn trứng cá đối với nhiều phụ nữ khi nồng độ progesterone giảm và trong một số trường hợp, nồng độ androgen tăng lên. Việc tăng nồng độ nội tiết tố nam (androgen) quá mức cũng là lý do tại sao mụn trứng cá là một triệu chứng phổ biến của hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).
Các yếu tố khác cũng có tác động đáng kể đến tình trạng mụn bao gồm thói quen sinh hoạt như không tẩy trang vào ban đêm hoặc không vệ sinh vỏ gối, chăn, nệm thường xuyên.
Ngoài ra, trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng chế độ ăn uống có liên quan trực tiếp đến mụn trứng cá vì thực phẩm tiêu thụ ảnh hưởng đến hormone và viêm.
5 loại thực phẩm nên ăn để cải thiện mụn nội tiết
Nghiên cứu cho thấy rằng một số loại thực phẩm và thói quen ăn kiêng có thể làm giảm các triệu chứng và mụn trứng cá.
Thực phẩm đường huyết thấp
Theo Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD), tuân theo chế độ ăn có chỉ số đường huyết (GI) thấp có thể ngăn ngừa mụn trứng cá vì chế độ ăn kiêng này giúp làm giảm lượng đường trong máu của bạn. Khi lượng đường trong máu tăng đột biến, nó gây viêm khắp cơ thể. Tình trạng này cũng khiến cơ thể tiết ra nhiều bã nhờn hơn. Cả viêm và bã nhờn dư thừa đều là nguyên nhân dẫn đến mụn trứng cá.
Chế độ ăn có chỉ số đường huyết thấp bao gồm các loại thực phẩm giúp ổn định lượng đường trong máu, trong khi thực phẩm GI cao thường là các thực phẩm có chứa loại đường glucose hấp thu nhanh, làm tăng lượng đường huyết. Một số loại thực phẩm GI thấp bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, rau không chứa tinh bột, trái cây (chẳng hạn như quả mọng, táo và chuối), các loại hạt và một số loại đậu.
Nhiều nguồn protein và chất béo không có chỉ số GI vì chúng ít hoặc không ảnh hưởng đến lượng đường trong máu. Do đó, việc kết hợp các loại thực phẩm như dầu ô liu, trứng, thịt gà và cá vào chế độ ăn uống có thể đồng thời giữ đường huyết ổn định mà vẫn cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe làn da.
Thực phẩm không chứa sữa
Sữa bò là một trong những sản phẩm sữa được nhiều người tin là nguyên nhân gây mụn trong suốt nhiều năm qua vì nó có liên quan đến việc tăng nồng độ insulin. Trong một đánh giá vào năm 2018 của chín nghiên cứu - bao gồm 71.819 người tham gia - cho thấy những người tiêu thụ sữa có xác suất bị mụn trứng cá cao hơn những người không tiêu thụ các sản phẩm từ sữa. Do đó, để tránh nổi mụn, bạn nên tránh sữa bò khi có sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể.
Theo Học viện Da liễu Hoa Kỳ, mặc dù sữa bò có thể là tác nhân gây ra mụn một số người, nhưng hiện tại không có bằng chứng nào cho thấy các sản phẩm từ sữa khác, chẳng hạn như phô mai hoặc sữa chua, gây ra mụn trứng cá.
Những người tiêu thụ sữa bò có thể giảm lượng tiêu thụ và lựa chọn các loại sữa khác như đậu nành, hạnh nhân hoặc các sản phẩm thay thế sữa, để xem liệu điều này có tác động tích cực đến làn da hay không.
Chất chống oxy hóa
Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa có khả năng sửa chữa và tái tạo da, đồng thời chống lại tình trạng stress oxy hóa và hạn chế nổi mụn trứng cá. Do đó, tiêu thụ thực phẩm giàu chất chống oxy hóa sẽ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể. Một số thực phẩm chống oxy hóa cao là sôcôla đen, các loại đậu, quả việt quất, dâu tây, bông cải xanh, rau bina, yến mạch...
Thực phẩm có đặc tính chống viêm
- Thực phẩm giàu axit béo omega-3 và omega-6 rất tốt để cải thiện tình trạng mụn nội tiết.
- Các loại thực phẩm giàu chất béo tốt như cá hồi, các loại hạt và các loại dầu hạt, đậu, vừng... giúp chống lại mụn trứng cá do rối loạn nội tiết.
- Nhìn chung, chế độ ăn uống nên chứa nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc tốt, chất béo tốt và thực phẩm chống viêm (như cá hồi và hạt chia).
- Bạn cũng có thể thưởng thức các loại nước uống khác nhau, nhưng chỉ một số ít được khuyến nghị như trà xanh, trà hoa dâm bụt, nước khoáng có ga... tốt cho sức khỏe và không chứa sữa.
- Trà xanh sở hữu đặc tính kháng khuẩn, chống viêm và chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp hỗ trợ điều trị mụn trứng cá và giảm bớt các triệu chứng của mụn nội tiết.
Chất xơ
Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc tăng lượng chất xơ hòa tan và không hòa tan trong chế độ ăn giúp chống lại mụn trứng cá. Chúng bao gồm các loại thực phẩm giàu chất xơ hòa tan (như hạt chia, quả hồ đào, vỏ hạt mã đề (psyllium) và trái cây), chất xơ không hòa tan được tìm thấy trong rau và vỏ trái cây. Chất xơ có thể giúp ổn định lượng đường huyết, từ đó giúp trị mụn trứng cá, đặc biệt là ở phụ nữ mắc bệnh buồng trứng đa nang.
Thực phẩm cần tránh
- Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao và những thực phẩm có hàm lượng carbohydrate cao như kẹo, bánh quy, đồ uống chứa đường, carbohydrate tinh chế (chẳng hạn như bánh mì trắng), ngũ cốc (trừ ngũ cốc nguyên hạt).
- Thực phẩm từ sữa như sữa bò, sôcôla... các loại đồ ngọt hoặc thực phẩm có hàm lượng đường cao (như món tráng miệng, đồ uống có gas và nước trái cây).
- Thực phẩm siêu chế biến là thực phẩm đóng gói, tinh chế kết hợp tất cả các yếu tố nguy cơ trên. Chúng thường được làm bằng carbohydrate tinh chế và dầu thực vật chế biến. Kết quả là làm cho mụn trứng cá trở nên tồi tệ hơn nhiều (không tốt cho sức khỏe). Thực phẩm siêu chế biến bao gồm thức ăn nhanh, thực phẩm chiên, kẹo, kem, bánh và thực phẩm đóng gói đông lạnh.
- Rượu: Cả nồng độ estrogen và testosterone đều có thể tăng sau khi uống rượu, điều này ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone và phát triển mụn. Ngoài ra, mụn trứng cá cũng có liên quan đến việc không dung nạp histamine bên trong cơ thể. Rượu chứa nhiều histamine, vì vậy nó có thể khiến tình trạng mụn nặng hơn nếu bạn là người nhạy cảm với histamine. Hơn hết, một số loại rượu (đặc biệt là đồ uống hỗn hợp), chứa rất nhiều đường và làm tăng sản xuất insulin.
Theo MedicineNet và Dr. Jolene Brighten
