THÁI HÀ -
Tại Mỹ, 40% thực phẩm chưa kịp tiêu dùng đi đến sọt rác, phần lớn sự lãng phí này đến từ những người tiêu dùng và các nhà bán lẻ, theo Chính phủ Mỹ tính toán. Tình hình ngày càng nghiêm trọng trong những năm gần đây, đặc biệt là với những người tiêu dùng trẻ.
Hai đồng sáng lập Back to Roots với sản phẩm rau củ của họ được trồng trong hộp cà phê bỏ đi.
Theo cơ quan bảo vệ môi trường nước này, người Mỹ vứt hơn 36 triệu tấn thực phẩm trong năm 2015, trị giá lên tới 165 tỉ đô la Mỹ (USD). Chỉ 15% thực phẩm bỏ đi là đủ để nuôi 25 triệu người trong tình cảnh cứ sáu người Mỹ lại có một người không thường xuyên có đủ thực phẩm để ăn.
Đây là cơ hội cho những công ty khởi nghiệp (start-up) đang theo đuổi các phương thức biến thực phẩm bỏ đi thành thứ có thể ăn được, một số cố gắng đưa thật nhanh những thực phẩm này đến nơi tiêu thụ khác, một số thì sử dụng các phương pháp khoa học để chiết tách những thành phần dinh dưỡng còn sót lại ở thực phẩm bỏ đi.
Back to Roots là start-up ở thành phố Oakland, bang California gần đây nhận được 5,8 triệu USD từ các nhà đầu tư cá nhân, với các sản phẩm như bộ trồng nấm trong hộp đựng cà phê bỏ đi. Eco Scraps là một start-up khác ở bang Utah chuyên chuyển thức ăn thừa thành các sản phẩm làm vườn, nhận được 13 triệu USD từ các công ty đầu tư mạo hiểm như Peterson Ventures.
Một số công ty khác không cần nhà đầu tư vẫn nỗ lực tự thân dựng nghiệp được nhờ nguồn thực phẩm bỏ đi được cho không hoặc mua được với giá rẻ. Như Cerplus gây quỹ từ gia đình và bạn bè để đổi lại sự an toàn về tài chính nếu họ thành công sau đó. Cerplus bắt đầu vận hành vào đầu năm nay, liên kết các trang trại và người bán buôn với những nhà hàng, nhà bán lẻ có thực phẩm gần đến mức bỏ đi.
Theo Công ty Nghiên cứu CB Insight, Công ty Đầu tư Kleiner Perkins và các nhà đầu tư khác đã rót 248 triệu USD vào Harvest Power, một công ty ở bang Massachussetts chuyên sản xuất thực phẩm hữu cơ bỏ đi thành phân bón. Công ty Liquid Environmental Solutions ở bang Texas chuyên xử lý dầu ăn bỏ đi nhận được 51,6 triệu USD từ các nhà đầu tư, trong đó có ABS Capital Partners.
Ngay cả ca sĩ Beyonce cũng có mặt trong lĩnh vực này, khi cùng một số nhà đầu tư mạo hiểm khác mua cổ phần ở Wtrmln Wtr, một công ty chuyên làm nước ép dưa hấu từ những trái dưa hấu không thể bán được ở cửa hàng rau quả nữa.
Thách thức lớn nhất trong ngành mới này là tạo ra chuỗi cung ứng. Những trái dưa hấu bị trầy vỏ, héo có thể bán được ở thị trường thứ cấp nhưng giá cả không ổn định, nhiều nông dân vứt bỏ luôn tại luống vì thu hoạch rồi chuyên chở còn đắt hơn. Giờ đã có Wtrmln Wtr cần chúng.
“Rõ ràng điều này tạo cơ hội mới cho chúng tôi”, Chandler Mack, nông dân trồng dưa và khoai tây ở bang Florida cho biết. Những nhà bán buôn, bán lẻ và công ty thực phẩm có thể loại bỏ cả toa hàng nếu họ thấy một hộp sản phẩm trong đó không đạt chất lượng. Rồi sau đó nhà sản xuất phải điên đầu giải quyết lô hàng bị loại mà không tốn thêm nhiều phí vận chuyển.
“Mỗi xe tải chở 22 kiện rau quả như vậy, nếu không ai mua thì chúng chỉ còn đường tới xe chở rác”, Roger Gordon nói, ông này là đồng sáng lập của Food Cowboy sử dụng ứng dụng di động để kết nối những công ty có hàng thực phẩm bỏ đi với các cơ sở từ thiện và tổ chức khác.
Ngay cả các công ty thực phẩm kiểu cũ cũng đang tìm mối lợi từ thực phẩm bỏ đi. Baldor Specialty Foods chuyên cung cấp thực phẩm cho các nhà hàng và bếp ăn tập thể, đang phát triển các loại bột mì từ những loại rau bỏ đi như lõi bắp cải. “Tôi nghĩ dần dần, đó là một nguồn thu nhập đáng kể”, Michael Muzyk, chủ tịch Baldor nói.
Một số nơi khác thì vận động cả nỗ lực của chính quyền vào việc xử lý thực phẩm bỏ đi. Ví dụ, các hộ ở thành phố Austin, bang Texas được trang bị thêm một thùng rác nữa đựng thực phẩm bỏ đi, bên cạnh hai thùng rác họ có trước đây là thùng đựng vật liệu có thể tái chế và thùng đựng rác bỏ đi. Từ nguồn thực phẩm bỏ đi, thành phố dùng sản xuất phân bón và sản xuất các loại đất màu dùng cho nông nghiệp, trong một năm tài khóa, họ thu được 267.000 USD từ việc bán vài chục ngàn mét khối đất.
