NGUYỄN VINH -
Với ý tưởng nối thơ hay với tranh đẹp, đem đến cho độc giả nhí Việt Nam một tác phẩm giàu tính thẩm mỹ, dự án xuất bản gọi vốn cộng đồng (crowdfunding for books) của nhóm Toa Tàu ở địa chỉ số 632 Điện Biên Phủ, quận Bình Thạnh, TPHCM đang thu gặt được những thành công đáng kể.
Tìm “nắng”
Một trang trong sách.
Như Sài Gòn Tiếp Thị đã từng đề cập, Toa Tàu là tổ hợp học tập và sáng tạo do một nhóm người trẻ lấy nghệ thuật làm phương tiện và lấy giáo dục làm trung tâm, đã hoạt động khoảng hai năm nay tại Sài Gòn. Tại Toa Tàu đã có nhiều lớp học như vẽ sáng tạo, tìm mình qua ảnh, origami, kể chuyện… được phụ huynh đô thị tin tưởng gửi gắm con em tham gia.
Câu chuyện ý tưởng về một tập thơ-tranh cho trẻ em Việt Nam được bắt đầu khá thú vị. Nguyễn Thế Hoàng Linh là một nhà thơ được nhiều người trẻ yêu thích trong chừng chục năm trở lại đây với hàng ngàn sáng tác phổ biến trên mạng cùng nhiều đầu sách riêng (gồm thơ, tiểu thuyết) đã xuất bản và gây sự chú ý trong công chúng. Gần đây, nhà thơ này có một tập thơ hay cho thiếu nhi. Nhưng đây là một nhà thơ “không ngừng khác thường” trên thế giới mạng xã hội. Nguyễn Thế Hoàng Linh đưa ra một nguyên tắc, đó là ai muốn đọc những bài thơ mới mà anh ta đưa lên Facebook cá nhân thì phải kết bạn và kết bạn thì phải đóng tiền đọc. Đã có vài ba chục người chịu đóng tiền để được đọc thơ, status của thi sĩ này. Nhưng rõ ràng, số lượng người chịu đóng tiền để kết bạn và đọc thơ của Linh sẽ không cao, vì thế, những sáng tác không đến được với nhiều người.
Một chuyện khác, họa sĩ trẻ Bu Rên (tức Blue Rain, tên thật Nguyễn Thanh Vũ thuộc nhóm Lá Studio) nổi lên gần đây qua những thiết kế bìa sách đẹp cho thiếu nhi. Họa sĩ Đỗ Hữu Chí (Bút Chì), người sáng lập Toa Tàu chia sẻ rằng, nếu chỉ thông qua những bìa sách xuất bản trong nước thì không thấy hết được sự tài năng của Bu Rên, vì những thiết kế sách cho thiếu nhi của họa sĩ này thường được các nhà xuất bản nước ngoài đặt hàng và Bu Rên đường hoàng xuất hiện trên thị trường sách thiếu nhi thế giới.
“Nhưng nếu vậy thì thiếu nhi Việt Nam sẽ ít cơ hội thưởng thức tranh của một họa sĩ trẻ có tài. Một người làm thơ thiếu nhi hay nhưng ít thiếu nhi trong nước được đọc, một người vẽ tranh đẹp nhưng ít trẻ em trong nước được xem. Câu chuyện của Toa Tàu là làm sao bắc một cây cầu, nối họ lại với nhau và phổ biến những giá trị sáng tạo của họ ra với cộng đồng người đọc – thiếu nhi trong nước”, họa sĩ Đỗ Hữu Chí nói về ý tưởng khởi động cho dự án xuất bản đầu tiên trong chuỗi các sản phẩm sáng tạo của Toa Tàu Creative Platform.
Ngoài ra thì còn nhiều cái “vì” khác, như “Vì thơ đối với trẻ em chính là những hạt giống để ươm trí tưởng tượng, thẩm mỹ, ngôn ngữ, sự sáng tạo và một tâm hồn sáng tươi rực rỡ. Vì Ra vườn nhặt nắng là một hạt giống được chăm chút nghiêm túc bởi những người tâm huyết với cái đẹp và sự tử tế. Vì những tác phẩm văn học cho thiếu nhi Việt Nam, đặc biệt là thơ vẫn còn quá ít cả về lượng và chất. Đây là lần đầu tiên ở Việt Nam có dạng thức thơ-tranh dành cho thiếu nhi được người Việt viết và vẽ hoàn toàn. Vì giá trị lớn lao của thơ đối với tâm hồn trẻ em đã bị quên lãng quá lâu ở Việt Nam, một sự lỗi nhịp với thế giới, và cùng con đọc thơ là một niềm vui giản dị kết nối gia đình. Và chẳng lẽ bạn không muốn gieo một hạt mầm rực rỡ vào tâm hồn con mình?”, Toa Tàu viết trong lời giới thiệu dự án gọi vốn cộng đồng (cho sản phẩm sách-tranh cho thiếu nhi có tên Ra vườn nhặt nắng.
Tỏa “nắng” trong cộng đồng
Chỉ trong vòng hơn một tháng “chào hàng” Ra vườn nhặt nắng trên mạng (ravuonnhatnang.toatau.com), dự án gọi vốn xuất bản sách này đã có 675 người ủng hộ, với gần 250 triệu đồng, vượt gần 250% mục tiêu mà Toa Tàu đặt ra ban đầu. Một thành công lớn, ngoài mong đợi của những người làm dự án, cho thấy, thứ “nắng đẹp” có sức lay động tâm hồn, nuôi dưỡng những điều tốt lành trong cuộc sống con trẻ đã được cộng đồng ngày nay đón nhận một cách đầy nhiệt tình.
Tại Toa Tàu, có một nhóm làm sách đã phải “bò ra” (theo lời của họa sĩ Đỗ Hữu Chí) để đóng những bản sách đặc biệt theo đơn đặt hàng của độc giả. 2.000 bản sách Ra vườn nhặt nắng (Toa Tàu & NXB Thế giới liên kết ấn hành) đã được đặt trước và đang sắp phải in để đáp ứng nhu cầu. Câu chuyện thành công ban đầu của dự án này nói lên một điều rằng, cộng đồng đang có nhu cầu lớn về những món ăn tinh thần sạch, bổ ích, nâng cao tâm hồn và khơi gợi khả năng sáng tạo nơi con trẻ.
Tuổi thơ trong thơ và tranh ở Ra vườn nhặt nắng là một tuổi thơ của đô thị, trong rất nhiều thứ chộn rộn đời sống mà “người lớn tạo ra”, các em vẫn giữ một tâm hồn trong trẻo, vẫn cách nhìn cuộc đời hiền hòa, bay cao hơn thực tại. Ví dụ như bài thơ Tắc đường: “Ngồi trước xe của bố/ Đi vào đoạn tắc đường/ Các xe đằng sau bé/ Đi chậm lại trong gương/ Hàng cây không bị tắc/ Và trên kia, mây trời/ Biểu hiện đầu màu sắc/ Lá vẫn thoải mái rơi/ Ở nhà mẹ đang đợi/ Chắc sốt ruột lắm đây/ Bé nghĩ những lúc đó/ Mẹ nên ngắm hàng cây”; hay đôi khi là một nhắc nhở nhỏ nhẹ với người lớn trong thời đại mọi người bị cuốn vào mạng xã hội: “Bà hay vào Facebook/ Bố mẹ cũng hay vào/ Cô chú và các bác/ Cũng chả thiếu người nào/ Em giận mọi người lắm/ Ít thời gian cho em/ Mà lại yêu Facebook/ Hơn trẻ nhỏ yêu kem/ Nhưng bé ơi, đâu biết/ Mình được mọi người yêu/ Hàng ngày ảnh của bé/ Thu về Like rất nhiều” (Bài thơ Facebook).
Họa sĩ Đỗ Hữu Chí cho biết đây mới là khởi đầu của một cuộc hành trình của Toa Tàu trong việc “kiến tạo một “eco-system” (hệ sinh thái) để giới thiệu và lan tỏa cái hay, cái đẹp” đến với cộng đồng.
