Vũ Yến -
Cận tết, thị trường các loại thực phẩm “nhà làm”, hay còn gọi thực phẩm “homemade”, trở nên nhộn nhịp. Trên các trang Facebook cá nhân, hội nhóm kinh doanh thực phẩm liên tục đăng những nội dung giới thiệu sản phẩm, trả lời thắc mắc và nhận đơn hàng từ người mua qua những comment (bình luận).
Đặt hàng từ bây giờ
Giới thiệu bán thực phẩm nhà làm cho mùa tết trên mạng.
Chị Hoàng Ánh ở quận Thủ Đức, TPHCM cho biết cơ bản đã đặt xong thực phẩm ăn tết sau khi lướt một vòng Facebook bạn bè và Facebook một số hội nhóm kinh doanh thực phẩm nhà làm. Do công việc cuối năm bận rộn, chị chọn đi “chợ mạng” và mua các loại thực phẩm này.
“Thực phẩm tươi sống, thực phẩm chế biến, các loại bánh, mứt, kẹo, trái cây… không thiếu thứ gì. Tôi đặt sẵn từ bây giờ nhưng trước tết 2-3 ngày, thậm chí có loại đến sáng 30 tết họ mới giao hàng tận nhà vì vậy tiện lắm. Lúc đó thiếu loại thực phẩm nào thì đặt thêm của họ hoặc mua ở siêu thị”, chị Ánh nói.
Không chọn toàn bộ các loại thực phẩm nhà làm để ăn tết như chị Hoàng Ánh, nhưng chị Nguyệt ở quận Gò Vấp cũng đã đặt hàng một số loại thực phẩm yêu thích để ăn tết, biếu tặng. Chị cho biết, một số loại thực phẩm đặc sản vùng miền phải đặt trước mới có hàng.
“Đối với thực phẩm nhà làm, mua từ bạn bè hay bạn bè giới thiệu, mình có sự tin tưởng, yên tâm sử dụng hơn”, chị Nguyệt nói.
Thị trường thực phẩm nhà làm trên các chợ mạng thời điểm này hoạt động tấp nập. Cũng người ra, người vào trao đổi mua bán, chỉ khác là thay vì người bán bày sản phẩm trên quầy kệ thì bày trên mạng; người bán, người mua trao đổi về chất lượng sản phẩm, số lượng cần mua, giá tiền bằng các comment (bình luận) trên mạng và thanh toán chi phí qua chuyển khoản, hoặc khi giao nhận hàng.
Các loại thực phẩm nhà làm được rao bán gồm đồ khô, đồ tươi sống, thực phẩm đã chế biến sẵn và các loại đặc sản vùng miền. Chúng được giới thiệu là do chính người bán hay người thân quen trong gia đình tự tay chế biến, dựa trên nguồn nguyên liệu nuôi, trồng sạch, an toàn hay nguồn nguyên liệu được lựa chọn kỹ lưỡng từ chợ, siêu thị. Sản phẩm chế biến ra được cam kết không thêm bất kỳ chất bảo quản, không chất tạo màu, tạo mùi độc hại, sử dụng ngắn hạn…
Trong đó, các loại mứt vẫn đứng đầu trong danh sách các sản phẩm được giới thiệu. Năm nay thị trường xuất hiện thêm một số loại mứt dừa có màu tự nhiên, ví dụ màu cam, đỏ của gấc, cà rốt; màu tím lá cẩm, màu xanh lá dứa, màu nâu của cà phê… Giá bán dao động từ 130.000 đồng đến 300.000 đồng/kg.
Các món để nhâm nhi, để cúng tết cũng phong phú, từ bánh chưng, bánh tét, gà luộc, dưa kiệu, hành chua, kim chi củ cải, tai heo ngâm giấm, giò lụa, lạp xưởng đến các loại khô như khô bò, khô cá, khô mực, mực rim… Các loại đặc sản vùng quê thì có bê cỏ, bò cỏ, ba rọi, nạc heo tộc, muối kiến vàng, trâu gác bếp… Giá bán của các loại này từ vài chục ngàn đồng đến cả triệu đồng/kg tùy loại, tùy nguồn gốc. Chợ mạng cũng không thiếu các loại rau-củ-quả, được giới thiệu do nhà trồng hay lấy từ những nguồn nhà vườn trồng.
Chủ yếu là tin nhau
Theo chị Phan Thùy Trang, một người bán các loại mứt, thực tế với những nguồn nguyên liệu như dừa, gừng, thơm, mãng cầu chẳng có chỗ bán nào cung cấp giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm cả, vì thế để đảm bảo an toàn chị thường lựa chọn ở những chỗ quen biết, uy tín, mua về tự sơ chế, chế biến. Với những nguyên liệu không thể thiếu như đường, sữa thì đều là sản phẩm đóng gói có thương hiệu.
Chị Đào Ngọc, chủ một trang Facebook, đã từng có kinh nghiệm ba năm làm khô bò, khô heo, cho rằng việc kinh doanh thực phẩm trên mạng dễ mà khó. Khó khi không được tin tưởng, còn nếu đã được mọi người tin thì việc bán hàng trở nên dễ dàng.
“Gia đình tôi ăn, bạn bè, người thân quen mua ăn, biếu tặng nên nguồn nguyên liệu tôi lựa chọn kỹ, từ mối quen có chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm ở chợ đầu mối. Quy trình làm cũng cẩn thận, đảm bảo không bỏ chất bảo quản, phẩm màu”, chị Ngọc nói.
Nhiều người đã mua thực phẩm nhà làm trên chợ mạng cho biết họ mua vì niềm tin vào người bán. Vì người bán là bạn bè, người thân quen, do bạn bè giới thiệu, nên họ tin tưởng, chứ người bán cũng không đưa ra được giấy tờ chứng nhận nguyên liệu hay chứng nhận quy trình sản xuất sản phẩm đó là an toàn.
Theo ông Trần Vinh Nhung, Phó giám đốc Sở Công Thương TPHCM, hiện nay chưa có quy định nào quy định cụ thể, chi tiết đối với việc bán hàng thực phẩm trên mạng xã hội, cũng như chưa có đơn vị, cơ quan nào chuyên trách kiểm tra, kiểm soát chất lượng thực phẩm này. Tuy nhiên, theo Luật An toàn thực phẩm, đã là thực phẩm thì phải đảm bảo vệ sinh an toàn cho người sử dụng bất kể bán ở đâu, hình thức nào.
Nếu người tiêu dùng mua, sử dụng và có những vấn đề với loại thực phẩm nhà làm bán trên chợ mạng họ có thể khiếu nại, phản hồi trực tiếp tới người cung cấp. Trường hợp giải quyết không thỏa đáng, người tiêu dùng có thể phản ánh tới hội bảo vệ người tiêu dùng, tới chính quyền địa phương.
Cũng theo ông Nhung, đối với hình thức mua bán thực phẩm nhà làm qua mạng xã hội, điều quan trọng nhất chính là ở người tiêu dùng. Người tiêu dùng có quyền, nghĩa vụ xem xét kỹ sản phẩm đó có thực sự an toàn để mua, sử dụng hay không. Người tiêu dùng có quyền tiếp tục sử dụng hoặc tẩy chay sản phẩm nếu không đảm bảo.
