Trúc Diễm -
Số liệu về thị trường lao động quí 3-2016 cho thấy tỷ lệ thất nghiệp tiếp tục gia tăng. Đồng thời, lao động có trình độ đại học và trên đại học vẫn tiếp tục chật vật trong việc tìm kiếm việc làm.
Mất cân đối ở một số lĩnh vực
Công ty Chế biến gỗ Woodland có nhu cầu cao đối với lao động phổ thông, lao động có tay nghề.
Nguyễn Văn Tuyến, 22 tuổi, tốt nghiệp Đại học Thương mại được nửa năm nay nhưng vẫn chưa thể xin được công việc phù hợp với ngành học kế toán của mình. Nhà Tuyến gần khu công nghiệp Nam Thăng Long, Hà Nội nhưng hầu như các công ty ở đây chỉ tuyển lao động tốt nghiệp phổ thông, còn kế toán với trình độ đại học thì họ đã đủ và không có nhu cầu tuyển thêm.
Bà Đỗ Thị Bạch Tuyết, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Woodland, nằm trong khu công nghiệp Nam Thăng Long, đơn vị chuyên gia công hàng gỗ nội thất cho thương hiệu Ikea, cho hay hơn 90% người lao động của công ty là lao động phổ thông, doanh nghiệp tuyển dụng và đào tạo ba tháng là người lao động có thể làm được việc. Đối với những lao động có tay nghề giỏi, có tác phong nhanh nhẹn sẽ được công ty chuyển lên vị trí quản lý. Dù có hơn 1.000 lao động làm việc tại nhà máy nhưng tỷ lệ người lao động có bằng cấp rất ít, và đặc thù công việc của ngành chế biến gỗ cũng không quá cần các bằng cấp.
“Chúng tôi thực sự thiếu lao động phổ thông, lao động có tay nghề. Nhiều doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại khu công nghiệp này đang hút hết lao động có tay nghề của chúng tôi”, bà Tuyết nói.
Cũng trong tình cảnh tương tự, ông Bùi Đức Thịnh, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần May Sông Hồng Nam Định, cho hay công ty đang rất khó khăn trong việc tuyển dụng được lao động có tay nghề may tốt. Những lao động này đang có nhiều lựa chọn công việc nên lương họ được nhận tương đương hoặc cao hơn so với lương của nhân viên văn phòng. “Lao động có tay nghề giờ đàm phán lương với doanh nghiệp như những lao động có trình độ đại học, thậm chí nhiều lao động có thâm niên còn đòi hỏi lương 10 triệu đồng/tháng họ mới làm”, ông Thịnh nói.
Báo cáo khảo sát thị trường lao động, việc làm do Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) phối hợp với Tổng cục Thống kê thực hiện cho thấy tỷ lệ thất nghiệp tiếp tục gia tăng trong quí 3 so với quí trước. Trong đó, nhóm người có trình độ cao đẳng, đại học trở lên có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất.
Quí 3-2016, cả nước có 1,12 triệu người trong độ tuổi lao động bị thất nghiệp, tăng 29.000 người so với quí 2. Trong số những người thất nghiệp, có hơn 450.000 người có chuyên môn kỹ thuật.
Ông Đào Quang Vinh, Trưởng ban biên tập bản tin thị trường lao động việc làm, cho hay thất nghiệp nhiều nhất ở các nhóm “trình độ đại học trở lên” (202.000 người), “cao đẳng chuyên nghiệp” (122.000 người) và “trung cấp chuyên nghiệp” (74.000 người). Số người thất nghiệp dài hạn (trên 12 tháng) chiếm tới gần 30% trong tổng số người thất nghiệp.
“Thị trường lao động đang có sự mất cân đối ở một số nghề, khi rất nhiều người có trình độ chuyên môn là kế toán, kiểm toán, tài chính ngân hàng nhưng lại không có nhiều doanh nghiệp tuyển dụng”, ông Vinh nói.
Ngược lại, cũng trong quí 3-2016, một số công việc có nhu cầu tuyển dụng lớn là lao động phổ thông (chiếm gần 68%, tăng 14,3 điểm phần trăm so với quí 2), dệt, may mặc (chiếm 12,3%).
Cùng với tỷ lệ thất nghiệp, bản tin thị trường lao động việc làm trên cũng cho thấy tình trạng thiếu việc làm tăng mạnh. Quí 3-2016 có gần 910.000 lao động có thời gian làm việc dưới 35 giờ/tuần. Số người trong độ tuổi lao động thiếu việc làm là gần 775.000, tăng 53.000 người so với quí 2. Lao động khu vực nông thôn chiếm 85% số người thiếu việc làm.
Lương khu vực nhà nước vượt cả khu vực FDI
Bản tin cũng cho thấy, mức thu nhập bình quân tháng của lao động làm công hưởng lương tăng so với quí 2-2016 và cùng kỳ năm 2015. Trong đó, lao động làm việc trong doanh nghiệp nhà nước có thu nhập bình quân tháng cao nhất, đạt 6,54 triệu đồng/tháng, tiếp đến là khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đạt 5,56 triệu đồng/tháng và thấp nhất là khu vực kinh tế tập thể, chỉ 3,21 triệu đồng/tháng.
Tính trung bình, quí 3-2016, thu nhập bình quân tháng của lao động làm công hưởng lương là 4,93 triệu đồng, tăng 80.000 đồng (tương đương 1,7%) so với quí 2 và tăng 326.000 đồng (tương đương 7,1%) so với cùng kỳ 2015. Theo ông Đào Quang Vinh, đa số lao động làm việc ở các nhóm nghề đều có thu nhập cao hơn quí 2-2016 và cùng kỳ năm 2015.
Trong quí 3-2016, lao động làm việc trong ngành kinh doanh bất động sản có thu nhập cao nhất, tiếp theo là nhóm tài chính, ngân hàng, bảo hiểm; chênh lệch so với nhóm thấp khoảng 2,4 lần. Cũng trong quí 3, có 20,3% lao động làm công hưởng lương thuộc nhóm thu nhập thấp (dưới 3 triệu đồng/tháng), tăng 4,37 điểm phần trăm so với quí 2.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực lao động, thu nhập của lao động trong khu vực doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI luôn cao nhất, thậm chí trong những năm gần đây, thu nhập khu vực doanh nghiệp nhà nước còn vượt cả FDI. Điều này là do doanh nghiệp nhà nước là khu vực có quy mô lớn. Trong nền kinh tế, 97% là doanh nghiệp vừa và nhỏ, gần 3% còn lại tập trung nhiều vào doanh nghiệp nhà nước và khu vực kinh tế quy mô thì tiền lương phải cao hơn.
Cũng theo các chuyên gia, nếu xem xét về phân bố nguồn nhân lực theo trình độ chuyên môn kỹ thuật, khu vực doanh nghiệp nhà nước bao giờ cũng có tỷ lệ lao động có chuyên môn kỹ thuật cao hơn nên tiền lương khu vực này cũng phản ánh tương ứng với trình độ chuyên môn kỹ thuật của người lao động.
