NGUYỄN HUỆ NGHI -
Những biểu hiện bạo lực vì trầm cảm có thể bộc phát trong chốc lát, nhưng sẽ lấy đi hạnh phúc và để lại di chứng lâu dài cho đời sống gia đình.
Chuyện xảy ra ở Huế cách đây hai tuần. Một thanh niên bất ngờ chở một cái hòm về đặt trước nhà làm “quà biếu” cha mẹ ngay khi cha mẹ anh đang hoàn toàn khỏe mạnh. Cơ quan chức năng đến điều tra mới biết, lý do là giữa anh và anh chị em trong nhà có mâu thuẫn; vì giận cha mẹ không đứng về phía mình mà nhất thời anh đã “mượn” chiếc quan tài để phản ứng. Một số tờ báo đăng hình ảnh ông bà già bình thản nhận cái quan tài của đứa con trai. Tuy chẳng bình luận gì, nhưng rõ là ai đọc tin cũng biết, có lẽ sau đó, sẽ có một vết rạn rất lớn trong đời sống hiếu lễ giữa người thanh niên kia với cha mẹ mình.
Trầm cảm dẫn đến mất lý trí
Sự trầm cảm trong đời sống gia đình hiện đại được biểu hiện qua nhiều loại hành vi, từ khủng bố tinh thần đến làm tổn thương thể xác người thân. Điều đáng nói là những hành vi đó diễn ra thường trong một tình trạng xung năng, lý trí mất đi sự kiểm soát cần thiết, dẫn đến hậu quả rất nghiêm trọng; có khi là án mạng. Cũng cách đây một tuần, Báo điện tử Vnexpress đăng tin ở Đồng Nai có người vợ cầm dao đoạt mạng chồng sau những xô xát ồn ào. Cũng trên Vnexpress, ngày 4-7, tại Hà Tĩnh xảy ra vụ án người vợ trong cơn nóng nảy đã đạp người chồng đang bệnh tật cho đến chết. Nguyên nhân chỉ là chị này phát hiện tiền cất giữ trong nhà bị hụt do anh chồng tự ý lấy, không hỏi ý kiến.
Trong rất nhiều trường hợp như thế, hệ lụy đã để lại rất nặng nề cho những đứa con nhỏ. Nhưng cũng có những trường hợp, con trẻ là nạn nhân trực tiếp đón nhận những cơn giận mà người lớn dành cho nhau.
Điều này dễ dàng xảy ra trong mọi gia đình, và không ngoại lệ, người viết những dòng này có khi cũng rơi vào tình cảnh mất đi sự sáng suốt, chuyển hóa những bực dọc đời sống gia đình, những ức chế trong đời sống xã hội vào những đứa con. Những biểu hiện nhẹ là sự thiếu quan tâm, gần gũi, đối thoại và nặng hơn là những trận đòn roi mất kiểm soát. Trong trường hợp này, con trẻ đã hoàn toàn không được tôn trọng đúng mực. Những trận đòn “oan gia” dưới danh nghĩa dạy con nhưng thực chất là dằn mặt hay đe dọa người bạn đời, phóng xả sự ức chế trước cuộc đời rất dễ để lại di chứng lâu dài trong đời sống tinh thần đứa trẻ, và tệ hại hơn, gây ra những tổn thương về thể chất, thậm chí mất đi mạng sống. Đáng nói, sau khi mọi việc đi qua, người lớn có hối hận cũng đã muộn.
Bệnh viện an dưỡng tâm thần
Một yếu tố có tính khách quan, đó là đời sống hiện đại với sự mất cân bằng sinh hóa trong cơ thể do nguồn thức ăn hay quá nhiều những áp lực tinh thần từ hoàn cảnh mưu sinh, học hành phấn đấu, chuyện dính vào các trò giải trí có hại, chuyện mê đời sống ảo và mất gắn kết xã hội trong đời sống thực… đã dẫn đến chứng trầm cảm, rối loạn tâm thần gia tăng nhanh tại Việt Nam.
Đầu năm nay, Bệnh viện Tâm thần Trung ương đưa ra con số thống kê gây giật mình: 20% dân số Việt Nam gặp phải một trong 10 chứng bệnh tình về tâm lý, tâm thần; thường gặp nhất đó là trầm cảm, rối loạn hành vi, âu lo và dễ cáu bẳn, bạo lực. Điều đáng nói trong số những người có biểu hiện tâm thần, thì chỉ số ít (chưa đến 30%) nhận ra mình có bệnh.
Đó là một trong những lý do dẫn đến việc liên tục trong thời gian gần đây, có nhiều vụ án mạng từ bạo lực gia đình gây ra. Nạn nhân thường là người thân trong gia đình, hệ lụy thường là những sóng gió hôn nhân. Những hung thủ sau khi đánh đập, hạ sát người thân hay tự làm tan nát đời sống hôn nhân trong chốc lát thường sẽ đau đớn dằn vặt và không biết vì sao mình đã làm việc đó.
Kiểm soát sức khỏe tâm thần trong đời sống gia đình hiện đại là vấn đề cấp bách được đặt ra. Điều này cần đến nhận thức của từng cá nhân và nhất là việc đã đến lúc xây dựng những không gian gia đình mà ở đó, các thành viên cởi mở, đối thoại, chia sẻ và ứng xử với nhau trong tình thân để có thể vượt thắng những xung năng đến do những xúc tác bên ngoài lẫn hóa giải và là nơi trị liệu những mâu thuẫn nội tại ngay khi chúng còn manh nha. Ngoài ra, việc tìm hiểu, có kiến thức về những biểu hiện trầm cảm cũng là điều cần thiết để mỗi người có thể quản trị tốt sức khỏe bản thân và người thân của mình.
