Nhanh và đơn giản là ưu điểm của dịch vụ cho vay tiêu dùng đang được các công ty tài chính cung cấp, nhưng người tiêu dùng cần biết rõ và nghĩ kỹ trước khi tiếp cận kênh vay vốn này.
Thủ tục đơn giản, lãi suất cao
Nếu người tiêu dùng thấy cần thiết sở hữu ngay một món đồ nhưng chưa có đủ tiền, các công ty tài chính sẽ là kênh hỗ trợ vốn tiêu dùng khá nhanh và đơn giản vì khách hàng có thể không cần phải chứng minh khả năng tài chính. Chẳng hạn, theo thông tin đăng trên trang web của Công ty Tài chính PPF Việt Nam (thương hiệu Home Credit), để vay một khoản tiền 30 triệu đồng trong thời hạn 6-24 tháng, người tiêu dùng chỉ cần cung cấp bản sao giấy chứng minh nhân dân và bản sao hộ khẩu nguyên cuốn; hoặc bản sao bằng lái xe đối với khoản vay dưới 10 triệu đồng.
Trong khi đó, các ngân hàng khi cung cấp các khoản vay tiêu dùng đòi hỏi khá nhiều giấy tờ, như hợp đồng lao động đã ký trên một năm, hoặc giấy xác nhận chức vụ, thời gian công tác và mức lương, bản sao kê tài khoản của ngân hàng thể hiện mức lương của ba tháng gần nhất. Ngoài ra, có ngân hàng còn đòi hỏi người đi vay phải có hộ khẩu/ KT3 (tạm trú có thời hạn) cùng địa bàn với ngân hàng cung cấp khoản vay...
Bởi vì các công ty tài chính thường không đòi hỏi nhiều về thủ tục đối với người đi vay cũng như không đòi hỏi tài sản thế chấp, nên độ rủi ro cho công ty tài chính sẽ cao hơn, do đó lãi suất cũng cao hơn các ngân hàng. Với khoản vay tiêu dùng (vay không cần tài sản thế chấp), hiện các ngân hàng cho vay với lãi suất khoảng 20%, còn các công ty tài chính thì cao hơn nhiều, có khi gấp ba lần.
Theo ông Igor Prerovsky, Tổng giám đốc của Home Credit, lãi suất cho vay của công ty nằm ở mức 20-65%. Mức dao động khá lớn vì phụ thuộc vào việc đánh giá, thẩm định hồ sơ tín dụng. Chẳng hạn, khách hàng cung cấp nhiều hồ sơ chứng minh khả năng chi trả, và lịch sử đi vay tốt sẽ được giảm lãi suất. Ngoài ra, lãi suất cũng phụ thuộc vào số tiền khách hàng vay và phải trả cho những lần thanh toán.
Phải hiểu rõ trước khi ký
Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VINASTAS), trong lĩnh vực dịch vụ tài chính, nhiều người tiêu dùng chưa hiểu biết nhiều nên dễ bị thiệt hại.
Do đó, để giúp người tiêu dùng hiểu về dịch vụ cho vay tiêu dùng, VINASTAS đã cùng Home Credit soạn cuốn cẩm nang “Nghĩ kỹ càng, ký khôn ngoan” để hướng dẫn người tiêu dùng nên cân nhắc điều gì trước khi quyết định tiếp cận khoản vay nhanh này.
Chẳng hạn, trước tiên, người tiêu dùng nên cân nhắc xem có cần thiết phải mua mặt hàng này hay chưa, xem xét các nguồn vay mượn khác như từ người thân, bạn bè, nếu quyết định vay thì khả năng trả nợ thế nào. Trước khi ký hợp đồng vay, người tiêu dùng nên hiểu hết các điều kiện và điều khoản vay, lãi suất và các khoản phí phải trả nếu thanh toán chậm hay trước hạn...
Theo bà Phan Thị Việt Thu, Phó chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng TPHCM, hiện hội có nhận được các khiếu nại của người tiêu dùng liên quan đến vay tiêu dùng từ các công ty tài chính. Các khiếu nại này đều liên quan đến cách đòi nợ của công ty tài chính. Bà cho biết các công ty tài chính thường giao cho các công ty đòi nợ đi đòi. Do đó, người tiêu dùng cho biết họ bị đòi nợ theo cách xã hội đen, như bị gọi điện vào lúc 12 giờ đêm, 5 giờ sáng, với lời lẽ hăm dọa, khiếm nhã. Do đó, có khách hàng tự ái và muốn trả sớm ngay khoản vay, nhưng như thế lại vi phạm hợp đồng vay và phải nộp phạt. Quy định nộp phạt này được áp dụng ở tất cả các công ty tài chính và ngân hàng.
Bà Thu cho biết thêm, trước đây, người tiêu dùng thường khiếu nại về lãi suất, nhưng hiện lãi suất và các phí phạt đã được quy định rõ trong hợp đồng, nên khi ký vào hợp đồng, người tiêu dùng xem như đã chấp nhận các mức này.
Theo ông Igor Prerovsky, Home Credit quy định thời gian thông báo và nhắc nợ khách hàng là từ 7 giờ sáng đến 9 giờ đêm. Do đó, nếu bị quấy rầy ngoài thời gian này, khách hàng nên yêu cầu người đòi nợ chứng minh tư cách đòi nợ, và nên thông báo ngay cho Home Credit thông qua đường dây nóng.
Ngoài ra, vì cho vay với điều kiện khá dễ dàng, nên thường các công ty tài chính cũng yêu cầu người đi vay cung cấp số điện thoại của người thân. Do đó, nếu bản thân người đi vay có thay đổi về thông tin liên lạc nhưng không thông báo cho công ty tài chính, các công ty này thường sẽ liên lạc đến người thân. Điều này cũng sẽ khiến người vay tiền cảm thấy bị làm phiền.
Thu Nguyệt
