Giá vé máy bay trên toàn cầu dự kiến tăng mạnh vào dịp Giáng sinh này khi nhu cầu đi lại hàng không và giá nhiên liệu tăng do Nga bóp nghẹt nguồn cung khí đốt sang châu Âu. Hiện giá vé máy bay đi từ châu Á đến châu Âu và châu Mỹ đang cao hơn ít nhất gấp đôi so với trước đại dịch Covid-19.
Giá nhiên liệu máy bay, thường chiếm khoảng 1/4 tổng chi phí hoạt động của một hãng hàng không, đang tăng mạnh. Mức tăng giá nhiên liệu máy bay trong năm nay cao hơn gấp đôi so với mức tăng của dầu thô, phản ánh nhu cầu đi lại bằng đường hàng bật dậy sau khi bị dồn nén trong thời kỳ đại dịch Covid-19 và những đứt gãy trên thị trường năng lượng do cuộc chiến ở Ukraine và đại dịch.
Chiến lược hạn chế nguồn cung khí đốt tự nhiên cho châu Âu của Nga đã kích hoạt một cuộc khủng hoảng năng lượng toàn diện đồng thời thúc đẩy cuộc chạy đua tìm kiếm các giải pháp thay thế như dầu diesel, có thể được sử dụng để sưởi ấm, sản xuất công nghiệp và phát điện. Điều đó dẫn đến sự thiếu hụt nhiên liệu máy bay, vốn được sản xuất từ cùng loại dầu với dầu diesel, đúng vào lúc nhu cầu tăng cao.
Các hãng hàng không đã phải vật lộn để đáp ứng nhu cầu “du lịch trả thù” (revenge travel) của du khách sau một thời gian dài họ bỏ lỡ nhiều kỳ nghỉ do đóng cửa biên giới. Ở các nước phương Tây, tình trạng thiếu hụt nhân viên dẫn đến hàng chục ngàn chuyến bay bị hủy, những dòng người xếp hàng dài làm thủ tục ở sân bay và giá vé máy bay cao ngất ngưởng. Theo OAG, một công ty phân tích hàng không, công suất ghế toàn cầu (số lượng ghế do các hãng hàng không cung cấp), hiện thấp hơn 14% so với mức năm 2019.
Mayur Patel, người đứng đầu khu vực châu Á của OAG, nói: “Giá vé máy bay đến châu Âu và châu Mỹ từ châu Á đã tăng ít nhất gấp đôi so với mức trước đại dịch do công suất ghếhạn chế, cũng như giá nhiên liệu máy bay tăng vọt”. Ông nhận định giá vé máy bay không có khả năng quay trở lại mức năm 2019 cho đến ít nhất là đầu năm 2023.
Châu Âu, nơi cuộc khủng hoảng năng lượng diễn ra gay gắt nhất, chứng kiến đà tăng giánhiên liệu hàng không mạnh nhất. Giá vé máy bay ở khu vực này đã tăng khoảng 56% trong năm nay và mức tăng ở châu Á và Mỹ cũng không thua kém nhiều. Để so sánh, giá dầu thô Brent tiêu chỉ tăng khoảng 21% trong năm nay.
Giá nhiên liệu máy bay sẽ còn tăng
Tháng trước, Fitch Solutions đã nâng dự báo về giá nhiên liệu máy bay toàn cầu và hiện dự báo giá nhiên liệu này sẽ đạt mức trung bình 141 đô la/thùng trong năm nay, cao hơn nhiều so với giá dầu thô Brent, đang giao dịch gần 94 đô la/thùng. Fitch Solutions cho biết nhu cầu dầu diesel mạnh mẽ sẽ tiếp tục làm giảm sản lượng nhiên liệu máy bay.
Các nhà máy lọc dầu chế biến dầu thô thành các sản phẩm dầu mỏ thông qua quá trình chưng cất. Các loại nhiên liệu như dầu diesel, dầu hỏa và nhiên liệu máy bay, được gọi là các sản phẩm chưng cất ở giữa (middle-distillates), có nguồn gốc từ cùng một phần dầu chưng cất. Vì vậy, khi nhu cầu đối với một trong những sản phẩm đó đặc biệt cao, sản lượng của những sản phẩm chưng cất ở giữa còn lại có thể bị ảnh hưởng.
Daphne Ho, nhà phân tích cấp cao của Công ty tư vấn năng lượng Wood Mackenzie, cho biết nhu cầu du lịch mạnh mẽ hơn cuối năm tốt hơn và mức tiêu thụ dầu hỏa để sưởi ấm tăng sẽ đẩy giá nhiên liệu máy bay tăng cao hơn nữa. Nhiên liệu máy bay sẽ tiếp tục giao dịch ở mức cao hơn so với dầu diesel trong quí 4, Daphne Ho cho biết.
Các kho dự trữ dầu diesel trên toàn cầu đang ở mức cực kỳ thấp vào thời điểm mà chúng thường được tích trữ để phục vụ nhu cầu cao điểm trong mùa đông ở Bắc bán cầu. Điều đó sẽ dẫn đến tình trạng khan hiếm hơn nữa đối với nhiên liệu máy bay, có nghĩa là giá vé máy bay chắc chắn tăng thêm.
Hayley Berg, nhà kinh tế của ứng dụng đặt phòng vá vé máy vay Hopper (Mỹ ), nói: “Chúng tôi dự báo nhu cầu đi du lịch trong dịp lễ Giáng sinh tăng cao và giá nhiên liệu cao hơn sẽ khiến giá vé máy bay tăng trong tháng 11 và tháng 12”.
