Cục Di sản văn hóa – Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương của UNESCO (MOWCAP) kỳ họp thứ 9 đã thông qua 2 hồ sơ “Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng” và “Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943)” là di sản tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
- Quảng Ninh nỗ lực ‘xanh hóa’ di sản
- Đến thăm cây di sản tại VQG Bù Gia Mập
- Được và mất khi trở thành di sản
Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng là kho tàng di sản tư liệu quý giá bằng chữ Hán và chữ Nôm với số lượng lớn, gồm 78 bia ma nhai (trong đó có 76 bia chữ Hán và 2 bia chữ Nôm). Nội dung, phong cách biểu hiện đa dạng, hình thức độc đáo với nhiều thể loại như ngự bút, bia ký, thơ văn, đề từ, đề danh, câu đối… của các vị vua, quan triều Nguyễn, cao tăng cùng bao thế hệ tao nhân, mặc khách đã từng dừng chân lưu đề trên vách đá, hang động tại danh thắng Ngũ Hành Sơn từ nửa đầu thế kỷ thứ 17 đến thập niên 60 của thế kỷ 20.
Bia ma nhai là những tư liệu cực kỳ giá trị, chân xác và đặc sắc thể hiện rõ tính giao thoa, hòa điệu về kinh tế, văn hóa, xã hội giữa các quốc gia Nhật Bản – Trung Hoa – Việt Nam tại Việt Nam từ thế kỷ thứ 17 đến thế kỷ thứ 19. Đây là các tác phẩm trên đá độc đáo, nhiều kiểu chữ viết như Chân, Hành, Thảo, Triện, Lệ…
Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn là tài liệu gốc duy nhất được vua Minh Mạng ngự bút và cho khắc lên các vách núi, hang động. Sự kiện này được ghi chép lại trong các tài liệu lịch sử như Đại Nam nhất thống chí, Đại Nam thực lục, Đại Nam dư địa chí ước biên…
Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943) là bộ sưu tập độc bản được viết bằng tay gồm 26 sắc phong gốc do các vua triều Lê, Nguyễn ban tặng; 19 tờ văn bằng, 3 bức trướng bằng lụa viết bằng chữ Hán, chữ Nôm từ năm 1689 đến năm 1943.
Văn bản có giá trị nguyên gốc, độc bản, nguồn gốc rõ ràng và các sự kiện liên quan… đã từng làm nguồn tư liệu để biên soạn sách, nhiều thông tin có thể kiểm chứng, đối chiếu qua các tài liệu chính sử của Việt Nam như Đại Việt sử ký tục biên, Khâm định Việt sử thông giám cương mục; cũng như qua các sách khảo cứu như Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú, Nghệ An ký của Bùi Dương Lịch.
Chất liệu của văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu mang tính đa dạng như giấy dó, giấy dó đặc biệt và lụa, chữ viết đẹp, rõ ràng và là tư liệu quý hiếm về văn hóa và giáo dục của một làng quê ở miền Trung Việt Nam trải qua nhiều biến cố vẫn được lưu giữ. Đây cũng là các tư liệu gốc giúp nghiên cứu quan hệ xã hội, lịch sử phát triển của làng thời xưa, đặc biệt trong giai đoạn từ cuối thế kỷ 17 đến giữa thế kỷ 20.
Trong bộ sưu tập có 6/48 tư liệu liên quan đến bình đẳng giới, trong đó có 5 sắc phong vinh danh phụ nữ đã được Văn phòng UNESCO tại Bangkok đưa vào giới thiệu ở Triển lãm “Women in History – Telling HERstory through Memory of the World”.
Với việc có thêm hai di sản tư liệu được Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới của UNESCO ghi danh, đến nay Việt Nam đã có chín di sản tư liệu được UNESCO ghi danh (gồm ba di sản tư liệu thế giới và sáu di sản tư liệu khu vực châu Á- Thái Bình Dương).
T. Huy
Theo KTSG Online
